www.mateusz.pl/mt/dp

«TWOJE SŁOWO JEST ŚWIATŁEM NA MOJEJ ŚCIEŻCE» MEDYTACJE NA WIELKI POST 2009

Ojciec wiary niełatwej

II Tydzień Wielkiego Postu, Niedziela, 8.03.2009

 

„Bóg wystawił Abrahama na próbę. Rzekł do niego: „Abrahamie!” A gdy on odpowiedział: „Oto jestem”, powiedział: „Weź twego syna jedynego, którego miłujesz, Izaaka, idź do kraju Moria i tam złóż go w ofierze na jednym z pagórków, jaki ci wskażę”(Rdz 22, 1-2).

Chyba żadna inna scena w Starym Testamencie nie doczekała się tylu interpretacji, co ofiara Izaaka. Niektórzy psychoanalitycy, jak Alice Miller, twierdzą, że ta historia przygotowała grunt pod przyszłe wykorzystywanie dzieci. Izaak był zaledwie pionkiem w ręku dorosłych: Abrahama i Boga, którzy załatwiali swoje porachunki. Rembrandt na dwóch obrazach ukazuje patriarchę, który patrzy w niebo, a nie na swego syna, co zdaniem znawców ma wyrażać ślepe posłuszeństwo Bogu. Trudno zrozumieć to wydarzenie pomijając jego biblijny kontekst. Łatwo o nieporozumienie, jeśli przeoczymy fakt, że pomiędzy Bogiem a Abrahamem istnieje wzajemne zaufanie. Ponadto Bóg i czytelnik wie, że tocząca się akcja jest próbą. Patriarcha nie posiada tej wiedzy. O co więc chodzi?

W czytelniku szybko może zrodzić się pytanie, dlaczego ojciec Izaaka bez najmniejszej zwłoki odpowiada na wezwanie Jahwe. Zadziwiające jest również to, że autor nie wspomina ani słowem o uczuciowym stanie Abrahama. Dlaczego się nie burzy, nie interweniuje, nie spiera z Bogiem, jak uczynił to wcześniej błagając śmiało o ocalenie Sodomy i Gomory? Czy mamy tutaj do czynienia z innym Abrahamem? Jest to tym bardziej niezrozumiałe, że chodzi o jego własnego syna, o najbliższą mu osobę.

Spokój Abrahama opiera się na dotychczasowym doświadczeniu. Prawdopodobnie słysząc wezwanie Boga, sięgnął pamięcią wstecz i zrozumiał, że już raz znalazł się w podobnej sytuacji. Przecież Saraj była zbyt stara, aby mieć dziecko. A jednak doszło do cudu. Izaak został poczęty, chociaż po ludzku ta możliwość wydawała się niedorzeczna. Poza tym, podczas zawarcia przymierza Bóg obiecał: „Oddaję tobie i twym przyszłym potomkom kraj, w którym przebywasz, cały kraj Kanaan, jako własność na wieki” (Rdz 17,8). Jeśli dotąd Jahwe spełniał swoje obietnice, dlaczego teraz miałby przeczyć samemu sobie? Okazałby się niewiarygodny, zmienny i pełen sprzeczności. Abraham nie miał pojęcia, w jaki sposób Bóg wybrnie z tej opresji, ale wierzył, że nastąpi coś nieoczekiwanego. Nawet nie wdaje się w jakieś wielkie rozważania w stylu: „Jeśli utracę Izaaka, to pewnie otrzymam następnego syna”. Przeciwnie, w trakcie drogi, odpowiadając na pytanie syna, mówi: „Bóg upatrzy sobie jagnię na całopalenie, synu mój” (Rdz 22,8). Ojciec wiary wiedział jedno: Jahwe nie może zwodzić i ma dobre zamiary. Jest to dokładne przeciwieństwo postawy węża podczas kuszenia pierwszych rodziców w Edenie. Pod jego wpływem Adam i Ewa zwątpili w życzliwość Stwórcy.

Czasem bywa tak, że stając przed nową sytuacją i wyzwaniem od razu snujemy najczarniejsze scenariusze. Że nie wyjdzie, że nawet nie warto próbować, że lepiej uciec, że trzeba dać sobie spokój, że zbyt wiele stracimy. Ale jeśli w takich momentach zatrzymamy się i spojrzymy wstecz, na pewno zauważymy podobne sytuacje, w których jednak nam się powiodło. Co więcej, wiele razy spodziewaliśmy się czegoś nieprzyjemnego, a po czasie okazywało się, że jednak wszystko potoczyło się zupełnie inaczej. Zaufanie wypływa ze zdolności zauważania dobra w przeszłości. Tę umiejętność trzeba w sobie ciągle ożywiać i ją stosować. Dlatego Bóg nieustannie wzywa Izraelitów do wspominania wielkich wydarzeń w ich historii, by w konfrontacji z teraźniejszością i przyszłością, nie ulegli załamaniu, czy zniechęceniu. Chodzi o pewną ciągłość dobra lub, w języku biblijnym, o wierność Boga, która wydarza się w naszym życiu.

Wierność ma dwa oblicza. Nie można oddzielać Abrahama, który odważa się prawować z Bogiem w przypadku Sodomy i Gomory, od Abrahama, który bez najmniejszej obiekcji i w milczeniu wypełnia wolę Jahwe, godząc się na ofiarę ze swojego syna. Czy tak nie jest w naszym życiu? Przeżywamy czas, kiedy wierność domaga się milczącego przyzwolenia, czyli zaufania. Ale ta sama wierność w innych sytuacjach każe przypomnieć bliskiej osobie o jej powinnościach, na wzór Abrahama rozmawiającego z Bogiem: „Czyż Ten, który jest sędzią nad całą ziemią, mógłby postąpić niesprawiedliwie? (Rdz 18,20)”. Nie byłoby to możliwe bez wzajemnego zaufania.

Intrygujący jest również cel całej opowieści. Bóg wystawia Abrahama na próbę, gdyż patrzy na niego przez pryzmat wielkiego planu dotyczącego całej ludzkości. Chce się dowiedzieć, czy Abraham będzie w stanie udźwignąć taką odpowiedzialność. Ale po co Bóg miałby kogoś testować i sprawdzać? Czyż brakuje Mu wiedzy? Czy urządza sobie z Abrahamem, a także z name, jakąś grę i komedię pomyłek? Wszystko wie, ale udaje, że jednak nie? Co oznacza wyznanie anioła na końcu sceny: „Teraz poznałem, że boisz się Boga”?

W 18 rozdziale księgi Rodzaju Bóg udaje się do Sodomy i Gomory, aby zbadać, czy prawdziwe są doniesienia, jakie do Niego dotarły. „Chcę więc iść i zobaczyć, czy postępują tak, jak głosi oskarżenie, które do Mnie doszło, czy nie; dowiem się”(Rdz 18,22). Ciekawe, jest to, że Bóg chce zasięgnąć informacji. Na miejscu „na własnej skórze” doświadcza niegościnności mieszkańców i moralnego zepsucia.

W obu historiach Bóg rzeczywiście nie wie, jaki okaże się Abraham i mieszkańcy przeklętych miast. Tak wyobrażali sobie Izraelici. Próba miała objawić rzeczywistą kondycję człowieka, zdatność do wypełnienia misji. Jednakże próby nie można rozpatrywać jako testu na wytrzymałość, czy zaliczenia przepisów. Biblijna próba zawsze wydarza się tam, gdzie istnieje międzyosobowa relacja, aby sprawdzić wiarę.

Ta opowieść poucza nas również, że obietnice dane przez Boga, ale również przyrzeczenia, które składamy sobie nawzajem, nie zawierają gwarancji, że nic przykrego nie spotka nas po drodze. Co więcej, bardzo często obietnice szczęścia bywają zakwestionowane przez codzienne życie. Jednak w takich momentach ciągle chodzi o to samo: czy ufasz? Czy wierzysz, że ostatecznie będzie dobrze?

„Wierny jest Bóg i nie dozwoli was kusić ponad to, co potraficie znieść, lecz zsyłając pokusę, równocześnie wskaże sposób jej pokonania abyście mogli przetrwać”(1 Kor 10,13). To oświadczenie nie pozostawia żadnych wątpliwości. Zaufanie Bogu nie jest jedną z opcji, lecz jedyną możliwością. Chociaż w chwili próby tak trudną.

W rozpoczynającym się II Tygodniu Wielkiego Postu czytania ze Starego Testamentu na różne sposoby będą opisywały dramat człowieka, który przestaje ufać Bogu i schodzi na manowce. Tak naprawdę u podłoża każdego grzechu leży brak zaufania. Te same czytania będą wskazywały nam lekarstwo, które przywraca tę zdolność i pozwala powrócić na właściwą drogę.

Dariusz Piórkowski SJ

Email do autora: darpiorko@mateusz.pl. Inne teksty: www.mateusz.pl/mt/dp

 

Dariusz Piórkowski, jezuita, studiuje obecnie filozofię w Boston College w USA.

 

Środa Popielcowa, 25.02.2009 – Nie bądź aktorem, lecz sobą
Czwartek po Popielcu, 26.02.2009 – Po co wierzyć?
Piątek po Popielcu, 27.02.2009 – Chcesz dobrze pościć? Naucz się świętować
Sobota po Popielcu, 28.02.2009 – Wirus „doskonałości”
I Niedziela Wielkiego Postu, 1.03.2009 – Gdyby nie te dzikie zwierzęta
I Tydzień Wielkiego Postu, Poniedziałek, 2.03.2009 – Na Sądzie nie będzie wymówki
I Tydzień Wielkiego Postu, Wtorek, 3.03.2009 – Warto czekać, aby żyć
I Tydzień Wielkiego Postu, Środa, 4.03.2009 – Znak upartego proroka
I Tydzień Wielkiego Postu, Czwartek, 5.03.2009 – Tajemnica niewysłuchanych modlitw
I Tydzień Wielkiego Postu, Piątek 6.03.2009 – Jak zdobyć bilet do nieba?
I Tydzień Wielkiego Postu, Sobota 7.03.2009 – Jesteśmy chodzącymi lustrami
II Tydzień Wielkiego Postu, Niedziela, 8.03.2009 – Ojciec wiary niełatwej
II Tydzień Wielkiego Postu, Poniedziałek, 9.03.2009 – Usta szeroko zamknięte
II Tydzień Wielkiego Postu, Wtorek, 10.03.2009 – Wahnięcia moralnej wagi
II Tydzień Wielkiego Postu, Środa, 11.03.2009 – Garncarz lepi bez znużenia
II Tydzień Wielkiego Postu, Czwartek, 12.03.2009 – Transplantacja pewna jak w banku
II Tydzień Wielkiego Postu, Piątek, 13.03.2009 – Te poplątane ludzkie relacje
II Tydzień Wielkiego Postu, Sobota, 14.03.2009 – Dwie twarze w jednym człowieku
III Tydzień Wielkiego Postu, Niedziela, 15.03.2009 – Świątynia Ciała przetrwa
III Tydzień Wielkiego Postu, Poniedziałek, 16.03.2009 – Uwierz w prostotę Boga
III Tydzień Wielkiego Postu, Wtorek, 17.03.2009 – Co z tym długiem?
III Tydzień Wielkiego Postu, Środa, 18.03.2009 – Żonglerka mądrością
Uroczystość św. Józefa, męża Maryi, 19.03.2009 – Zaginął, a odnalazł się. Trzeciego dnia
III Tydzień Wielkiego Postu, Piątek, 20.03.2009 – Na pustyni znajdziesz drogę
III Tydzień Wielkiego Postu, Sobota, 21.03.2009 – W zwierciadle modlitwy
IV Niedziela Wielkiego Postu, 22.03.2009 – Umarli, a jednak żywi
IV Tydzień Wielkiego Postu, Poniedziałek, 23.03.2009 – Wszystko zostanie ocalone
IV Tydzień Wielkiego Postu, Wtorek, 24.03.2009 – Symfonie życia
Zwiastowanie Pańskie, Środa, 25.03.2009 – Co nas łączy z Bogiem?
IV Tydzień Wielkiego Postu, Czwartek, 26.03.2009 – Na “duchowym” targowisku
IV Tydzień Wielkiego Postu, Piątek, 27.03.2009 – Czy wiem, czego pragnę?
IV Tydzień Wielkiego Postu, Sobota, 28.03.2009 – Biblijny lider to nie Herkules
V Niedziela Wielkiego Postu, 29.03.2009 – Wypuścić siebie z rąk
V Tydzień Wielkiego Postu, Poniedziałek, 30.03.2009 – Wszyscy mają szansę
V Tydzień Wielkiego Postu, Wtorek, 31.03.2009 – Węże na zamówienie
V Tydzień Wielkiego Postu, Środa, 1.04.2009 – W niekończącej się szkole Jezusa
V Tydzień Wielkiego Postu, Czwartek, 2.04.2009 – Niewygodna cząstka Dobrej Nowiny
V Tydzień Wielkiego Postu, Piątek, 3.04.2009 – Nie-zwykłość zwyczajności
V Tydzień Wielkiego Postu, Sobota, 4.04.2009 – Zjednoczeni, by iść w świat
Niedziela Palmowa, 5.04.2009 – Słuchając tego, co niewypowiedziane
Wielki Poniedziałek, 6.04.2009 – Zapach miłości mierzi egoistę
Wielki Wtorek, 7.04.2009 – Wszyscy byliśmy w Wieczerniku
Wielka Środa, 8.04.2009 – Kamień, o który się potykamy

 

 

© 1996–2009 www.mateusz.pl