Niedawno usłyszałam, że jest dziewięć chórów niebieskich. Skąd pochodzi wiedza na ten temat?

W listach do Efezjan i Kolosan można przeczytać o Tronach, Panowaniach, Zwierzchnościach i Władzach na wyżynach niebieskich. Jak wyjaśnić te fragmenty Pisma Świętego?

Wersety z Pisma św. o których mowa odnoszą się do stworzonych w czasie bytów duchowych – aniołów które tak jak i cały świat zawdzięczają swe istnienie i początek Bogu. Św. Paweł w liście do Kolosan pisze: „Bo w Nim zostało wszystko stworzone: i to, co w niebiosach, i to, co na ziemi, byty widzialne i niewidzialne, czy Trony, czy Panowania, czy Zwierzchności, czy Władze. Wszystko przez Niego i dla Niego zostało stworzone.” (Kol 1,16)

Kwestię istnienia aniołów Kościół ujął w dogmat, który Sobór Laterański IV określił w sposób następujący: „Jeden jest Bóg, jeden początek wszystkich rzeczy, jeden Stwórca wszystkiego, co widzialne i niewidzialne; On na początku wieków wszechmocną potęgą swoją wywiódł razem z nicestwa twory duchowe i z ciała złożone, anioły i świat”. Katechizm Kościoła Katolickiego podaje nam również, że: „Istnienie istot duchowych, nie cielesnych, które Pismo Święte nazywa zazwyczaj aniołami, jest prawdą wiary”. Według nauki Kościoła katolickiego aniołowie to osobowe stworzenia czysto duchowe posiadające rozum i wolę, oraz nieśmiertelne.

Ponieważ celem stworzenia jest chwała Boża, również i aniołowie mają uczestnictwo w tej chwale. Jako istoty duchowe cieszą się stałym oglądaniem Boga, ale i posiadają władzę, naturę, hierarchię, pewne zadania, a także konkretne odniesienie do naszego życia. Teologia uczy, że aniołowie mają wpływ na dzieje zbawienia, tzn. są pewnymi znakami Boskiej realizacji historii zbawienia w świecie. Stąd też wynika ich bardzo ścisły związek z Bogiem; mają w sobie Jego obraz i uczestniczą w Jego zbawczym dziele.

Trony, Panowania, Zwierzchności i Władze, które zostały wyszczególnione w powyższym wersetach z Pisma św. to poszczególne stopnie w hierarchii aniołów. Hierarchię tę opierając się na listach św. Pawła Apostoła, oraz nauce Ojców Kościoła (Grzegorz Wielki, Jan Damasceński) przedstawił w swoim dziele „O Hierarchii Niebieskiej” Święty Dionizy Areopagita (zwany również Pseudo Dionizym). Według niego istnieją trzy hierarchie aniołów. Ponadto podzielił on każdą z trzech hierarchii na trzy wielkie chóry. Istnieje więc razem dziewięć chórów anielskich.

Podział ten znajduje swoje poparcie w Piśmie Świętym, a szczególnie w nauce św. Pawła zawartej w listach do Kolosan i Efezjan.

Porządek chórów anielskich przedstawia się następująco: Serafinowie, Cherubinowie i Trony – najwyższa hierarchia – są to aniołowie czystej kontemplacji; Władze, Moce, Panowania – pośrednia hierarchia, zwana Chórami Porządku, mająca duże znaczenie w realizacji planu Opatrzności Bożej; Księstwa, Archaniołowie, Aniołowie – najniższa hierarchia realizująca wskazania Chórów Porządku.

Chociaż powyższy podział hierarchii aniołów, można odnaleźć w Piśmie Świętym, to nie możemy ograniczyć liczby chórów anielskich do dziewięciu. Św. Dionizy Areopagita podaje w dalszej części swego dzieła, że każdy chór ma również swój własny porządek, a w każdym z nich są niezliczone różnice. Natomiast św. Tomasz z Akwinu pisze, że różnica pomiędzy aniołami jest tak wielka, iż zachwyca nawet samych aniołów.

Przyjrzyjmy się pokrótce poszczególnym stopniom hierarchii anielskiej:

Serafiny (hebr. seraphim – dosł. ogniści) – stoją najwyżej w hierarchii. Otaczają Tron Chwały nieprzerwanie śpiewając Trisagion (Święty, Święty, Święty). Zwane aniołami miłości, światła, ognia, odznaczają się stałym i wiecznym pociągiem do rzeczy boskich. Wg Izajasza (Iz. 6, 2-3) mają po trzy pary skrzydeł.

Cherubiny (hebr. kerub) – według św. Dionizego nazwa Cherubinów oznacza dar poznania i uwielbienia Boga. Uosabiają one dorobić i potęgę Boga, są dawcami wiedzy. Z tego chóru prawdopodobnie przed swoim upadkiem pochodził Szatan .

Trony – przynoszą ludziom sprawiedliwość Boga.

Władze (Potęgi) – powstrzymują wysiłki złych duchów, chcących zagłady świata.

Moce – czynią cuda na ziemi. Obdarzają wdziękiem i męstwem.

Zwierzchności (Panowania) – manifestują majestat Boga, regulują obowiązki.

Księstwa – ochraniają wiarę i religię.

Archaniołowie – są zwiastunami, wysłannikami Boga, walczą ze złymi duchami w obronie świata (św. Michał Archanioł)

Aniołowie – opiekują się narodami, miastami, ludźmi, przedmiotami, realizują plany Boże wobec człowieka.

Pismo św. mówi nam jednak nie tylko o aniołach, którzy Boga adorują, wielbią i wysławiają, ale także o takich, którzy grzeszą, są karani i na wskutek swego upadku stały się zbuntowanymi demonami.

Ponieważ Bóg nigdy nie wyrzeka się swoich stworzeń, dlatego też Szatan i inni zbuntowani aniołowie, chociaż odłączyli się od Niego, dalej zachowują swoją władzę, i są także powiązane między sobą bardzo ścisłą hierarchią jaką posiadali w swym chwalebnym stanie (Ef. 6, 12). Zachowują więc te same stopnie (Zwierzchności, Władze, Trony, Panowania) jakie posiadali, gdy byli aniołami, pomimo tego, że ich źle używają. Hierarchia ta, oparta jest na zniewoleniu, a nie na miłości jaka istnieje wśród aniołów, których przywódcą jest św. Michał Archanioł.

Rzeczywistość aniołów przybliżona nam przez Pismo Święte świadczy o odwiecznej mądrości Boga. On, stwarzając aniołów, wiedział jak wielkie będzie ich zadanie w utrzymaniu harmonii w całym wszechświecie, a przede wszystkim w kierowaniu serc ludzkich do zbawienia, szczęścia wiecznego i radości nieprzemijającej.

Jeżeli chodzi o literaturę dotyczącą omawianego tematu, z pewnością godna polecenia będzie pozycja ojca Paula O'Sullivana, O.P. „Wszystko o aniołach”, tłum. H. Dymel-Trzebiatowska, EXTER Sp. z o.o., Gdańsk 1993r

Elżbieta Błopotocka