Odkryj swoją wartość i idź

www.mateusz.pl

Odkryj swoją wartość i idź

Książkę można nabyć m.in. w Księgarni Mateusza

„Odkryj swoją wartość i idź” Poradnik dla osób pragnących odkłamać błędne przekonanie o sobie, przebaczyć bliskim, nauczyć się żyć w zgodzie z sobą. Jean Monbourquette – oblat, duszpasterz i terapeuta, autor bestsellerów tłumaczonych na wiele języków – prowadzi Czytelnika od szacunku dla samego siebie, przez poznanie i odczucie swojej wartości, do otwarcia na drugiego człowieka, przyrodę i Stwórcę. Proponowane ćwiczenia są rezultatem bogatego doświadczenia autora w dziedzinie powiązań psychologii i duchowości. Trafnie dobrane historyjki i aforyzmy ułatwiają wykonanie ćwiczeń. Książka daje szansę zaprzyjaźnienia z samym sobą i otoczeniem, by móc ruszyć w dalszą drogę umocnionym i weselszym.

Wstęp do książki pisał ojciec Jacek Prusak SJ. Tłumaczenie: Zofia Pająk, redakcja: Lidia Bączek.

fragmenty książki

WSTĘP

Przyjaciel zwrócił mi uwagę, że szacunek dla samego siebie pozwala zbudować mocne ego, lecz nie prowadzi daleko w rozwoju życia duchowego. To stwierdzenie zrodziło we mnie chęć odkrycia duchowych podstaw szacunku dla samego siebie. Książka Od poczucia własnej wartości do poczucia jaźni* jest owocem takiego poszukiwania i przedstawia zależności pomiędzy odczuwaniem szacunku dla siebie a rozwojem duchowym.

Rozważania teoretyczne pozostawiły jednak we mnie uczucie pewnego niedosytu. Postanowiłem więc zaproponować Czytelnikom strategie, pozwalające wzbogacić ich życie zarówno w aspekcie psychologicznym, jak i duchowym. Pierwotnie rozważałem możliwość włączenia tych strategii do wspomnianej książki, jednak szybko zdałem sobie sprawę z konieczności ich pogrupowania i wydania w oddzielnym opracowaniu. A ponieważ zadanie to uważam za ważne, postanowiłem połączyć wysiłki i zaprosiłem do współpracy Myrnę Ladouceur i Isabelle d’Aspremont.

Niniejszy poradnik oprócz zbioru ćwiczeń zawiera liczne i różnorodne komentarze. Dołożyliśmy starań, aby były one zrozumiałe zarówno dla terapeutów, jak i przeciętnego Czytelnika. Dzięki temu osoby nie korzystające z grupowego wsparcia mogą nauczyć się same podstaw szacunku dla siebie.

Podział książki

Książka zawiera trzy części:

strategie uczące szacunku dla siebie;
strategie ułatwiające przejście od szacunku dla siebie do poczucia jaźni;
strategie rozwijające poczucie jaźni.

Taki podział zapewnia przejrzystość i zrozumienie tekstu. Zależało nam na wyartykułowaniu w sposób zrozumiały zależności zachodzących pomiędzy szacunkiem dla siebie i poczuciem jaźni. Z jednej strony odczuwanie szacunku dla siebie umożliwia pogłębienie poczucia jaźni, jest jej podwalinami; potrzebujemy mocnego ego, by zapanować nad codzienną rzeczywistością. Z drugiej strony – poczucie jaźni, zdefiniowane porywami duszy, pobudza do rozwoju duchowego i prowadzi do głębokich doświadczeń duchowych.

Gdybyśmy kultywowali wyłącznie mocne ego, szybko popadlibyśmy w pustkę egzystencjalną i utracili siły duchowe. Szacunek dla siebie i poczucie jaźni nie tylko są dalekie są od tego, by się wykluczały, ale pomagają człowiekowi żyć w harmonii; szacunek dla siebie wzmacnia ego, natomiast poczucie jaźni pozwala dostąpić duchowych bogactw, których istnienia nawet nie podejrzewamy.

Szacunek dla siebie

Aby uniknąć pomieszania pojęć obecnego w niektórych opracowaniach, od początku czynimy wyraźne rozróżnienie pomiędzy szacunkiem dla samego siebie i afirmacją samego siebie. Szacunek dla siebie zależy od percepcji swego wewnętrznego świata oraz ocenie samego siebie poprzez wyobrażenia własnej osoby, wewnętrzne dialogi i resentymenty. Natomiast afirmacja siebie polega na wyrażaniu pozytywnego postrzegania własnej osoby w kontekście społecznym. Ponieważ nie wszyscy odróżniają percepcję i ekspresję swojej osoby, opracowaliśmy różne strategie. Narzuca się teraz kolejne rozróżnienie: pomiędzy szacunkiem dla siebie (dla swojej osoby) i szacunkiem dla siebie w odniesieniu do podejmowanych działań. Wielu autorów nie rozróżnia tych pojęć i w rezultacie niektóre osoby podnoszą swoją wartość tylko w odniesieniu do osobistych przymiotów (urody, zalet, obycia, wdzięku itp.), a inne tylko względem własnej aktywności (urzeczywistnienia zamiarów, pracy, kompetencji, służby, dyscypliny, ascezy itp.). Wystrzegajmy się takiego wyboru – kultywujmy obydwa rodzaje szacunku dla siebie, a osiągniemy pełnię życia.

Szacunek dla siebie a postrzeganie siebie

Aby znaleźć solidne wytłumaczenie znaczenia szacunku dla siebie lub lekceważenia siebie, wzorowaliśmy się na myśleniu właściwym dla programowania neurolingwistycznego. Podobnie jak neurolingwistyka, dzielimy świat percepcji na rzeczywistość wizualną, słuchową i emocjonalną. W konsekwencji, szacunek dla siebie lub lekceważenie siebie zależą od sposobu patrzenia na siebie, mówienia do siebie i kochania bądź niekochania samego siebie.

Istota ludzka nieustannie postrzega i ocenia siebie oraz swoje działania. Czyni to albo życzliwie, albo z dezaprobatą. Poniższe pytania pozwolą Czytelnikowi ocenić szacunek dla siebie ze względu na przymioty osobiste oraz podejmowane działania.

Szacunek dla siebie ze względu na przymioty osobiste

W jaki sposób patrzę na siebie? Jak postrzegam swoje ciało? Jak postrzegam swoje osobiste przymioty? Jakie komentarze wypowiadam na swój temat? Czy są to słowa zachęcające, czy deprymujące? Jak czuję się z samym sobą? Jakie są moje emocje i uczucia w stosunku do siebie: pozytywne czy negatywne?

Szacunek dla siebie ze względu na działalność i kompetencje

Jak oceniam urzeczywistnienie swoich planów oraz własne kompetencje? W jaki sposób formułuję plany? Przewiduję swój sukces czy porażkę? Jak rozmawiam ze sobą o swoich życiowych osiągnięciach i kompetencjach? Zachęcam siebie czy zniechęcam? Jakie uczucia wzbudzają we mnie posiadane kompetencje? Czy są to uczucia dumy, satysfakcji, czy też obawy przed porażką lub rozminięciem się z celem? Oto kluczowe pytania, dzięki którym możemy ocenić wizualną, słuchową i emocjonalną percepcję swojej osoby i swojego działania. Inspirując się takim podziałem, podzieliliśmy pierwszą część niniejszego poradnika na trzy rozdziały: strategie wizualne, słuchowe i emocjonalne (kinestetyczne). Niektóre z nich pozwalają poprawić błędne postrzeganie siebie, inne pomagają zbudować wysokie poczucie własnej wartości.

Poczucie jaźni

Druga część książki przedstawia strategie rozwijające poczucie jaźni. Porywy duszy mają według nas ogromne znaczenie. Zainspirowały nas dwie drogi: negatywna (która polega na uwolnieniu się od negatywnego oddziaływania jaźni poprzez odbycie żałoby, dezidentyfikację, oswojenie cienia i dobrowolne wyrzeczenia ego) i pozytywna droga symboliczna (prowadząca do rozszyfrowania komunikatów jaźni dzięki symbolom przedstawiającym jaźń i mandalę oraz uznaniu wagi głębokich doświadczeń duchowych). Przedstawiamy również ćwiczenia wizualizacji (ułatwiające dotarcie do jaźni) oraz uczące intencji twórczej, ochrony promieniowania jaźni itp.

Dydaktyka w książce

W celu ułatwienia Czytelnikowi lektury i czynienia postępów, zdecydowaliśmy się na jednakowy sposób przedstawienia wszystkich strategii. Zawierają one: historyjkę lub/i myśl, cele, objaśnienie oraz samą strategię. Pod koniec każdej z nich sugerujemy, aby Czytelnik zastanowił się przez chwilę i spisał swoje myśli w „dzienniku pokładowym” i, jeśli jest to możliwe, by podzielił się nabytymi doświadczeniami z innymi.

Historyjka

Historyjka, jak gdyby przypowieść, przygotowuje i karmi wyobraźnię Czytelnika, pozwalając mu na szybkie poznanie poruszanego tematu. Dostarcza ponadto intuicyjnego poznania i przygotowuje umysł do zrozumienia przekazu. Przypomnijmy, że opowiadanie historyjek jest najstarszym sposobem nauczania i przekazywania lekcji życia.

Terapeuta powinien powstrzymać się od wyjaśniania historyjek i wskazywania morału. Kiedy dajemy komuś owoc, nie przeżuwajmy go za niego. Historyjki w nieuświadomiony sposób oddziałują na każdego z nas. Kiedy terapeuta opowiada je, zamiast czytać, osiąga najlepszy efekt. Może nauczyć się ich na pamięć, a oczaruje audytorium, gdy będzie improwizował, naśladował gestykulację i głosy różnych jej bohaterów.

Cele

Każdej strategii postawiono cele, które wskazują Czytelnikowi kolejne etapy uczenia się szacunku. Niektóre z nich są czysto poznawcze, inne sugerują zmianę zachowania.

Objaśnienie

Krótkie objaśnienie sytuuje Czytelnika w strategii, opisuje jej cele, przydatność i wagę.

Sama strategia

Każda strategia składa się z ćwiczeń, wizualizacji i odgrywanych scen, pozwalających nauczyć się nowego sposobu mówienia, postrzegania i odczuwania w różnych sytuacjach życia codziennego. Pewne strategie mogą wydawać się Czytelnikowi trochę sztuczne. Jednakże staną się one naturalne dla kogoś, kto będzie je ćwiczył systematycznie. Postaraliśmy się, aby jak największa liczba strategii była możliwa do przećwiczenia przez pojedynczą osobę. Niemniej jednak, niektóre z nich wymagają obecności grupy.

Wiele strategii wymaga wewnętrznej pracy: wizualizacji, ukierunkowanej medytacji, fantazjowania itp. Ćwiczenia te są istotne szczególnie w procesie uczenia się w stanie nieuporządkowanej świadomości. Ważne jest, aby Czytelnik wykonał każdy etap ćwiczeń wizualizacji, by naprawdę wszedł w głąb samego siebie. Dobrze by było, żeby nagrał wizualizacje, zanim przystąpi do ćwiczeń, w celu uniknięcia roztargnienia podczas ich czytania. Ponadto, Czytelnik powinien zadbać o jak najlepsze warunki, sprzyjające wchodzeniu w siebie: wybrać spokojne miejsce, zapobiec wszelkim oddziaływaniom z zewnątrz (na przykład dzwonek telefonu, niespodziewana wizyta). Następnie powinien przyjąć wygodną pozycję, uniknąć zaśnięcia i stopniowo wchodzić w samego siebie.

„Dziennik pokładowy”

Zachęcamy Czytelnika do prowadzenia „dziennika pokładowego”, cennego narzędzia rozwoju. Może w nim odnotowywać swoje odkrycia, doświadczenia, postępy. Może się nim posłużyć w celu przewidywania sytuacji, w których powinien przećwiczyć swoje nowe umiejętności. Zapisując swoje spostrzeżenia lepiej przygotuje się do wykonywania konkretnych gestów, czyli do wprowadzania swojej wiedzy w życie. Naprawdę, nie wystarczy zrozumieć zasady strategii, żeby od razu reagować w codziennym życiu zgodnie z jej założeniami – trzeba utrwalać nabyte doświadczenia i zachowania.

Powodzenia!

PSYCHOLOGIA OTWARTA NA DUCHA

czyli list do Czytelników tej książki

„Zacząć od siebie, lecz nie kończyć na sobie; uważać siebie za punkt wyjściowy, lecz nie za cel; poznać siebie, lecz nie zajmować się sobą”. Te słowa wybitnego filozofa Martina Bubera doskonale streszczają przesłanie książki, jaką, Czytelniku, trzymasz w swoich rękach. Poczucie własnej wartości, poczucie jaźni i wiara chrześcijańska nie są dla siebie wrogami, wręcz przeciwnie – przeciwstawianie ich sobie prowadzi do okaleczenia naszego człowieczeństwa i stagnacji w życiu duchowym.

Wiele się obecnie mówi o poczuciu własnej wartości w kontekście asertywności, pozytywnego myślenia, ambicji i kreatywności. W księgarniach nie brakuje poradników i książek, mówiących jak je osiągnąć i rozwijać. Książka Odkryj swoją wartość i idź jest do nich pod pewnymi względami podobna, a jednak właśnie na ich tle zupełnie oryginalna. Podobnie jak w innych poradnikach psychologicznych, znajdziesz tu całą masę różnych ćwiczeń i strategii, umożliwiających wgląd w siebie i rozwój. Ich bogactwo i różnorodność świadczą o dużym doświadczeniu psychologicznym autorów książki, odwołujących się w swojej pracy do różnych podejść i szkół psychoterapii oraz doświadczeń duszpasterskich.

Ale to jest tylko początek drogi – uczenie się życia w wewnętrznej harmonii ze sobą jest jak oddychanie obydwoma płucami; nie wystarczy tylko afirmacja psychologiczna samego siebie, potrzebne jest również „duchowe doładowanie”. Poczucie jaźni, które stoi w centrum integralnego rozwoju człowieka, jest, zdaniem autorów książki, przeżyciem prawdy o własnej godności, wypływającej z odkrycia naszego pochodzenia od Boga. Zakorzenienie w tym doświadczeniu jest nie tylko prawdziwym powrotem do siebie, ale również procesem wewnętrznego uzdrowienia. Odkryj swoją wartość i idź to książka, która może Ci bardzo pomóc w realizacji tych celów. Ma ona bardzo praktyczny charakter; radzi i uczy wzrostu, prowadzącego od etapu budowania szacunku dla samego siebie do poczucia jaźni i głębokich doświadczeń duchowych.

Być może obecność tak wielu ćwiczeń i strategii wyda ci się sztuczna. Zachęcam Cię jednak – spróbuj. Spróbuj zmierzyć się ze sobą, wkraczając na ścieżkę psychologicznego i duchowego rozwoju. Poczucie jaźni jest bowiem odkryciem w sobie duchowej wrażliwości, jest przeżyciem godności dziecka Bożego. Może Cię zdziwić pomysł tej książki, a jeszcze bardziej jej treść i forma. Ale nie ulegnij złudzeniu, że w jakiś sposób masz już za sobą to, o czym jest w niej mowa. Tak jak każdy, spragniony jesteś miłości, poczucia bezpieczeństwa i troski i jak każdy czekasz na swoją szansę od Boga czy drugiego człowieka. I masz rację, bo szacunku do siebie nie można nabrać w pojedynkę, tak jak w pojedynkę się go nie traci. W tym tkwi piękno i tragizm ludzkiego istnienia.

Poczucie niskiej wartości to jednak coś więcej niż zaniżona samoocena. Ukrywanie się za maskami, narcyzm, perfekcjonizm, obsesyjna troska o dowartościowanie siebie w oczach innych, pycha, uwodzicielstwo, pracoholizm, obsesyjne poczucie winy, niepokój, zależność albo ostentacyjna samodzielność – to tylko niektóre z naszych codziennych „strategii” przetrwania stosowanych z powodu braku poczucia wartości siebie. Ale są to również sytuacje, w których odbieramy sobie szansę na rozwój duchowy.

Godność dał i zagwarantował nam Bóg, ale czy potrafimy nią żyć bez wzniosłych słów, w codzienności? „Dzisiaj zrobiłem coś dobrego dla Boga i bliźniego, dzisiaj mogę być z siebie dumny, dzisiaj zasługuję na Jego miłość”. Ale czy dzisiaj zrobiłeś coś dla siebie? Ot tak, po prostu, bo cenny jesteś w Jego oczach – jak mówi Pismo. Miłość do siebie samego, szacunek dla własnej osoby to dla wielu chrześcijan słowa trudne do przyjęcia. Wzbudzają dużo podejrzliwości i lęku, kojarzą się bowiem z odstępstwem od przykazania miłości Boga i bliźniego i dewaluacją cnoty pokory. A jednak czy można dotrzeć do miłosiernego oblicza Ojca na gruzach własnego człowieczeństwa lub w oparciu o pozory afirmacji? W każdym z nas tkwi silne pragnienie, aby być przyjętym, zaakceptowanym, aby być w swoim istnieniu potwierdzonym. W tej książce znajdziesz inspirację, jak się na ten proces otworzyć.

Pamiętaj jednak, że tej książki nie można tylko przeczytać, trzeba ją na sobie „przerobić”. Jeśli potraktujesz ją jako mapę duchowego i osobowego rozwoju, to obrałeś właściwy kierunek. Gdybyś jednak ciągle nie był przekonany do takiego „strategicznego” podejścia wobec życia duchowego, to zostawiam Cię ze słowami św. Ignacego z Loyoli, który we wstępie do Ćwiczeń Duchownych napisał: „albowiem jak przechadzka, marsz i bieg są ćwiczeniami cielesnymi, tak podobnie ćwiczeniami duchownymi nazywa się wszelkie sposoby przygotowania i usposobienia duszy do usunięcia wszystkich uczuć nieuporządkowanych, a po ich usunięciu – do szukania i znalezienia woli Bożej w takim uporządkowaniu swego życia, żeby służyło dla dobra i zbawienia duszy”. Odnajdując szacunek do siebie, odnajdziesz swoją duszę, a przecież o to właśnie chodzi w chrześcijańskiej duchowości; „reszta” jest kwestią miłości.

Jacek Prusak SJ

1. Patrzeć na siebie życzliwie i pokochać siebie

HISTORYJKA

Legenda o niezapominajce

Starzec przyglądał się niezapominajce. Zawstydzony kwiat zapytał: „Dlaczego tak na mnie patrzysz? Jestem przecież malutka i nic nie znaczę w porównaniu z innymi kwiatami!”. Starzec na to: „Znam się na urodzie. W tobie widzę prostotę, delikatność, naturalność, świeżość”. Niezapominajka uradowała się: „Dopiero ty zwróciłeś mi na to uwagę. Od tej chwili przestaję uważać się za nijaką. Czuję się piękna i podziwiana, ponieważ taką jestem w twoich oczach”.

Według Paraboles du Bonheur Jeana Vernette’a i Claire Moncelon

CELE

Zacząć kierować na siebie spojrzenie pełne podziwu. Docenić swoje działanie.
Uwolnić się od potrzeby porównywania z innymi.

OBJAŚNIENIA

Błędy wychowawcze pociągają za sobą między innymi nawyk porównywania się z innymi ludźmi. Niszczy to poczucie własnej wartości, ponieważ często inni wydają się nam lepsi i piękniejsi (zwłaszcza gdy porównujemy się z modelkami). Zacznijmy przyglądać się sobie i szanować siebie, zamiast porównywać się z innymi.

STRATEGIE

Strategia ta uczy miłości do siebie ze względu na swoje osobiste zalety, pomaga znaleźć kryteria oceny wewnątrz siebie, a nie w świecie zewnętrznym, co pozwala unikać porównań.

część pierwsza

Ofiarować sobie słoneczne poranki

Po przebudzeniu popatrz w lustro i powiedz do siebie: „Dzień dobry! Dobrze spałeś? Podziwiam cię i bardzo kocham. Życzę ci radosnego dnia i wielu sukcesów”.

część druga

Przypisać sobie dwadzieścia zalet

Weź kartkę papieru i w ciągu pięciu minut przypisz sobie dwadzieścia zalet. Pisz szybko i nie zastanawiaj się, a zaskoczy cię liczba twoich pozytywnych cech.

Wykonując ćwiczenie, kontroluj własne osądy o samym sobie, a jednocześnie obserwuj swoje uczucia. Być może odczujesz opór przed przypisaniem sobie zalet. Nie rozwódź się zbyt długo nad swymi negatywnymi osądami. Zanotuj je, by uświadomić sobie, z czego składa się twój negatywny wewnętrzny dialog, a wówczas będziesz mógł wpłynąć na jego treść.

część trzecia

Chińskie cienie*

1. Bawiąc się w chińskie cienie, najlepiej jest utworzyć trzyosobowe grupy, składające się z uczestników A, B i C.

2. A opisuje B różne kategorie rzeczy: samochód, pejzaż, środek transportu, dom, grę, roślinę, dzieło sztuki itp.

3. Teraz A prosi B, aby wybrał jedną z kategorii i nazwał element należący do tej kategorii.

Przykład: B wybiera kategorię „drzewo”. A prosi, aby B nazwał gatunek drzewa. B wskazuje wiąz.

4. A pyta B: „Jakim wiązem jesteś?”. B opisuje siebie jako wiąza, podczas gdy C zapisuje cechy, które B przypisuje wiązowi. Następnie C odczytuje opis.

Przykład: „Mój wiąz jest wielki i silny. Rośnie samotnie w polu. Stanowi ochronę przed deszczem. Jego listowie oferuje ptakom gościnę. Kiedy czuje się samotny, poszukuje towarzystwa innych drzew itd.”.

5. C nadaje B zalety, które wybrał z opisu. Przykład: „Jesteś duży i silny. Rośniesz samotnie w polu. Jeśli zachodzi taka potrzeba, ochraniasz innych. Oferujesz schronienie ptakom itp.”.

6. B wyraża swoją reakcję na przypisane mu cechy.

7. Gra toczy się dalej. B przedstawia kategorie rzeczy, A przejmuje funkcję sekretarza, podczas gdy C dokonuje opisu wybranego przez siebie elementu.

część czwarta

Pudełko na przyjemności

1. Sporządź listę dwudziestu prostych czynności, łatwych do wykonania, które sprawiłyby ci przyjemność i poprawiły samopoczucie.

Przykłady:

Przygotowanie ulubionego dania.
Długa kąpiel w pianie.
Otulenie się szlafrokiem i siedzenie przy kominku.
Zakup nowego ciucha, bibelotu, narzędzia itp.
Telefon do bliskiej osoby.
itd.

2. Po sporządzeniu listy odetnij każde z życzeń i schowaj je do pudełka, znajdującego się blisko łóżka. To będzie twoje pudełko na przyjemności.

3. Każdego ranka zaskocz samego siebie, losując jedno przyjemne zdarzenie na dany dzień. Rozpieszczaj siebie – przecież na to zasługujesz!

część piąta

Skorygować spojrzenie na samego siebie

Uwagi o deformujących spojrzeniach

Kiedy kierujesz na siebie deformujące spojrzenie, być może skupiasz uwagę wyłącznie na konkretnej wadzie lub wadach, nie obejmując ogółu twojej osobowości. Sądzisz wówczas, że inni spostrzegają u ciebie wyłącznie tę wadę i wypowiadają krytyczne uwagi na twój temat. Ważne jest, abyś sobie uświadomił, że masz fałszywe wyobrażenie tego, co inni sądzą o tobie. Przykładowo, jeśli masz wypryski na twarzy, prawdopodobnie myślisz, że inni mówią o tobie: „To facet z wypryskami!”.

Zranienia z przeszłości mogą powodować, że zatracasz obiektywizm oceny. W takim przypadku należy unieszkodliwić zgubny wewnętrzny dialog, utrzymywany przez twoje negatywne mniemanie o sobie. Jak tylko zauważysz, że porównujesz się z innymi, zaraz przestań to robić. Porównywanie niszczy bowiem poczucie własnej wartości. Powiedz sobie: „Jestem jedyny i niepowtarzalny. Nie będę się porównywać się z innymi!”.

Zrobić swoją karykaturę

1. Wykonaj swoją karykaturę. Jaką cechę fizyczną przejaskrawiasz lub podkreślasz: za długi nos, odstające uszy, za grubą talię, krzywe nogi, wypryski na twarzy, rozczochrane włosy itp.?

2. W dalszej części ćwiczenia podsumuj swoje spostrzeżenia, mówiąc: „Kieruję deformujące spojrzenie na samego siebie, gdy karykaturalnie przejaskrawiam jakąś część swojego ciała”.

część szósta

Nauczyć się doceniać swoje kompetencje

etap pierwszy

Znaleźć dwadzieścia istotnych powodów cenienia siebie

1. Aby zacząć doceniać swoje działania, sporządź listę czynności wykonanych w ciągu dnia. Mogą one dotyczyć wszystkich aspektów życia: pracy, twórczości, zdobywania kompetencji, aktywności w ogóle itp. Pisz, nie osądzając siebie.

Przykład: Doceniam swoją chęć poprawy. Jestem pokrzepiony na duchu tym, że wstałem rano, zjadłem śniadanie, poszedłem do pracy, miałem dobre kontakty z ludźmi, zwróciłem się do nieznajomego itp. Jeśli nawet niektóre czynności wydają ci się nieistotne, zanotuj je mimo wszystko. One też są pomocne na drodze zdobywania szacunku dla samego siebie.

2. Przeczytaj listę czynności i pogratuluj sobie!

etap drugi

Porównywanie czynności

Zamiast porównywać się z innymi, zacznij dostrzegać i doceniać swoje postępy. Porównuj swoje aktualne umiejętności z poprzednimi.

Przykład: Porównuję swoje postępowanie w ostatnich dniach z postępowaniem w ubiegłym miesiącu i widzę postępy: jem więcej owoców, co sprzyja zdrowiu, częściej schodzę po schodach, zamiast zjeżdżać windą, pozbyłem się czarnych myśli, jest we mnie optymizm, zacząłem doceniać innych, jestem bardziej skłonny wyświadczać drobne przysługi itp.

etap trzeci

Wyobrażanie przyszłych sukcesów

Wiele osób wytwarza katastroficzne myśli dotyczące przyszłości. Przewidują liczne porażki życiowe, upokorzenia itd. Negatywne scenariusze niszczą ich entuzjazm i energię, których potrzebują do realizacji planów. Takie osoby same niweczą swoje zamiary i, nie zauważając tego, same przyczyniają się do realizacji swoich najczarniejszych scenariuszy życiowych.

Jeśli ktoś często powtarza: „Nie uda mi się!”, programuje takie zachowanie, które prowadzi go do porażki. Klasycznym przykładem może być narciarz obawiający się upadku, który niechybnie upada podczas zjazdu. W nieuświadomiony sposób wyobraził sobie obraz upadku i zrealizował go!

Wyobraź sobie, że odnosisz sukcesy i osiągasz swoje cele. Im bardziej twoja wizja sukcesu będzie wyraźna i precyzyjna, tym więcej będziesz mieć szans na zmobilizowanie energii potrzebnej do osiągnięcia sukcesu.

Zobacz strategię „Przyjmować cele rozwijające szacunek dla samego siebie”, strona 56.

Spostrzeżenia osobiste

Dzielenie się nowymi doświadczeniami

...

5. Zastąpić przekonania osłabiające szacunek dla siebie przekonaniami budującymi

HISTORYJKA

A ja mogę

Zainspirował mnie artykuł, który ukazał się w pewnym czasopiśmie ekonomicznym, i dlatego postanowiłem napisać dialog, obrazujący różnice między postawą pesymistyczną i optymistyczną.

Nie mogę tego zrobić: A ja mogę:

Nigdy tego nie robiliśmy. Będziemy pierwsi.

To zbyt skomplikowane. Po prostu zacznijmy.

Nie mamy środków. Potrzeba matką wynalazków.

To się nigdy nie uda. Spróbujmy.

Jest mało czasu. Ustalmy priorytety.

Już tego próbowaliśmy. Czego nauczyło nas to doświadczenie?

To się nie może udać. Możemy to zrobić.

To wbrew naszym tradycjom. To będzie nowość.

To strata pieniędzy. Inwestycja jest tego warta.

Nie mamy doświadczenia. Skorzystajmy z doświadczeń innych.

Nasze przedsiębiorstwo jest zbyt małe. Powiększymy je.

Klienci się nie zgodzą. Poinformujemy ich o zmianach.

Przedsiębiorstwo dobrze funkcjonuje. Zawsze możemy poprawić jego

funkcjonowanie.

Nie mamy dość pieniędzy. Zrezygnujemy z niepotrzebnych

wydatków.

To podenerwuje ludzi. Zaskoczymy wszystkich.

Mamy za mało miejsca. Wynajmijmy dodatkowe lokum na jakiś czas.

Tego nie da się zrealizować. Nie będziemy tego wiedzieć, jeśli nie

spróbujemy.

Brak nam sprzętu. Możemy wynająć.

To zbyt radykalna zmiana. Zrealizujemy to w odpowiednim czasie.

To nierealne. To wyzwanie, które powinniśmy podjąć.

W naszym przedsiębiorstwie jest zły Zorganizujemy lepszy.

obieg informacji.

Nie przychodzi mi nic do głowy. Zróbmy burzę mózgów.

Pozostawmy to innym. To trudne wyzwanie, ale chcę spróbować. To będzie cenne

doświadczenie.

Nie mogę. A ja mogę.

Jean Monbourquette

CELE

Sporządzić listę przekonań osłabiających szacunek dla siebie.
Zastąpić je przekonaniami budującymi.

OBJAŚNIENIE

Przekonanie to osobista opinia, która staje się regułą postępowania. Nabywamy je poprzez ocenę szczęśliwych i nieszczęśliwych wydarzeń życiowych.

Niektóre przekonania wzmacniają w nas poczucie własnej wartości. To takie, które rodzą się w wyniku szczęśliwych wydarzeń. Istnieją również przekonania ograniczające i osłabiające nasz szacunek dla siebie. Musimy się ich pozbyć.

Jakaś część naszych przekonań pochodzi od rodziców i nauczycieli, którzy przekazali nam swoje przekonania, zbudowane na szczęśliwych lub nieszczęśliwych doświadczeniach. W gronie rodzinnym przekonania nabierają formy porzekadeł, przysłów, zasad życiowych itp.

STRATEGIA

część pierwsza

Odkryć ograniczające przekonania

Spisz sentencje, przysłowia rodzinne i zasady życiowe, które przekazali ci rodzice na temat: pieniędzy, obcych ludzi, seksu, podejmowania ryzyka, pracy, wolnego czasu, organizacji czasu, uprzejmości itp.

Przeczytaj poniższą listę ograniczających przekonań i zaznacz te, którymi nadal się kierujesz.

Skłonność do perfekcjonizmu

Nie mam prawa być niedoskonały, muszę wiedzieć wszystko, muszę być najlepszy itd.
Muszę robić wszystko najlepiej. Jeśli już coś robię, robię to najlepiej.
Muszę znaleźć idealne rozwiązania moich trudności.
Muszę traktować wszystkich jednakowo. Muszę mieć dobre relacje ze wszystkimi.
Ganię siebie z powodu pomyłek.
Odczuwam lęk przed popełnieniem pomyłki czy gafy.
Mam trudności z uznaniem swoich błędów.
Jeśli uznaję swoją winę, czuję się poniżony.
Niechętnie przyjmuję komplementy. Zawsze spodziewam się oblania kubłem zimnej wody.
Sukces życiowy – to znaczy realizacja wszystkich planów.
Nie toleruję krytyki.
Nie doceniam swoich drobnych sukcesów, ponieważ zawsze mogę być lepszy.

Skłonność do porównywania się

Czuję się gorszy, kiedy porównuję się z innymi.
Deprecjonuję siebie, kiedy porównuję się z gwiazdami sportu, filmu itd.
Jestem przekonany, że urodziłem się nie po to, by marzyć o czymś wyjątkowym.
Nie mogę odczuwać dumy z powodu swoich sukcesów. To wszystko szybko przeminie.
Wierzę, że moje wady decydują o moim charakterze i dlatego nie mogę być tak dobry, jak inni.
Kiedy coś się nie udaje, to zawsze jest moja wina.
Mam wrażenie, że jestem hipokrytą, a w każdym razie jestem kimś, kto udaje kogoś innego niż jest w rzeczywistości.

Skłonność do uważania siebie za ofiarę losu i innych ludzi

Kiedy wydarzenia rozgrywają się inaczej niż planowałem, uważam, że życie jest zbyt trudne.
Mam wrażenie, że inni są odpowiedzialni za to, co odczuwam. To inni mnie uszczęśliwiają, unieszczęśliwiają, irytują itp.
Wydarzenia i ludzie często mnie przytłaczają.
Źle znoszę rozczarowania.
Zawsze niepokoję się o osoby, które kocham.
Jeśli napotykam na przeszkody, szybko się poddaję.
Nie mogę podjąć działania, jeśli wszyscy nie aprobują moich zamiarów.
Nie ośmielam się odmówić, gdy ktoś powierza mi nowe zadania lub funkcję.
Moje szczęście zależy od innych.
Nie mogę odmówić, gdy inni proszą mnie o przysługę.

Nadmierna potrzeba akceptacji

Potrzebuję akceptacji innych do dobrego funkcjonowania.
Pragnę, by wszyscy mnie kochali i podziwiali.
Odczuwam głęboką potrzebę akceptacji.
Przygniata mnie ciężar odpowiedzialności.
Obawiam się, że inni nie będą mnie kochać, jeśli zobaczą mnie takim, jaki jestem.
Przytłaczają mnie oczekiwania innych.

Potrzeba poczucia wyższości i sprawowania kontroli

Czuję się dobrze, kiedy mogę się uważać za lepszego od innych.
Kiedy spotykam kogoś, czuję się albo lepszy, albo gorszy od niego.
W grupie odczuwam głęboką potrzebę afirmacji swojej wartości.
Czuję się zagrożony, kiedy ktoś myśli inaczej niż ja.
Uważam, że najlepiej jest zrobić wszystko samemu.
Nie mogę powierzyć innym wykonania ważnego zadania.
W grupie robię więcej niż inni, by udowodnić, że jestem najlepszy.
Czuję się zagrożony.

Nierealne przekonania mające związek z przeszłością, teraźniejszością i przyszłością

Nie mogę zmienić swojego zachowania z powodu bolesnej przeszłości.
Nigdy nie odzyskam straconego czasu i dlatego muszę zaakceptować się takim, jaki jestem, czyli głupszym i gorszym niż inni.
Przeszłość determinuje przyszłość.
W moim wieku jest już za późno na zmianę.
Lękam się przyszłości. Widzę ją w ciemnych barwach.
Po co miałbym pokochać kogoś, skoro śmierć nas rozłączy?
Odkładam do jutra to, co powinienem zrobić dzisiaj.
Obawiam się ryzyka, ponieważ przyszłość może mnie zaskoczyć.
Mam problemy z dotrzymaniem terminów.
Odczuwam wyrzuty, że nie wykorzystałem okazji do rozwoju.
Życie jest pełne zasadzek. Wyobrażam sobie w przyszłości wszystko, co najgorsze.
Przecież nie mogę być dumny ze swojego postępowania w przeszłości.
W dzieciństwie cierpiałem na brak miłości, co zawsze będzie stało na przeszkodzie mojemu szczęściu.

część druga

Uwolnić się od ograniczających przekonań

1. Przeczytaj wszystkie ograniczające przekonania. Skreśl uogólnienia, słowa abstrakcyjne i nieprecyzyjne (na przykład: osoba, zawsze, nigdy, każdy, wszyscy itp.) i zastąp je konkretnymi, precyzyjnymi słowami.

2. Odkryj uprzedzenia skrywające się w każdym przekonaniu.

Przykład: „Przeszłość decyduje o mojej przyszłości” – to jedno z moich przekonań. Wierząc w nie zakładam, że nie mogę się zmienić, że moja przyszłość jest zdeterminowana przeszłością oraz że nie ponoszę odpowiedzialności za przyszłość. Na zawsze pozostaję więc więźniem przeszłości.

3. Odkryj, jakie traumatyczne wydarzenie zdecydowało u ciebie o takim sposobie myślenia.

Przykład: Ojciec drwił ze mnie.

4. Odkryj powód swoich przekonań: rodzinne lęki, porzekadła, przysłowia itp.

Przykład: Matka przekazała mi taki mit: „Mężczyźni dominują. Musisz się im podporządkować”.

5. Sformułuj przeciwieństwo każdego błędnego przekonania, co pozwoli ci zweryfikować jego zasadność.

Przykład:

Przeszłość nie decyduje o każdym aspekcie mojej przyszłości.
Przeszłość nie jest najważniejszym czynnikiem determinującym moją przyszłość.
Moje pragnienia są najważniejsze. To one w największym stopniu kreują moją przyszłość.

6. Przypomnij sobie sytuacje, w których twoje przekonania okazały się błędne.

Przykład: Pomimo nieszczęśliwego dzieciństwa, moje życie uczuciowe jest udane.

7. Zapisz nowe przekonanie (afirmację), która sprzyja twemu rozwojowi.

Przykład: Rozwiązałem częściowo problemy spowodowane bolesną przeszłością. Przyszłość jawi mi się w jaśniejszych barwach.

8. Powtórz nowe przekonanie i zastanów się, w jakiej sytuacji możesz z niego skorzystać.

Przykład: Dzięki bolesnej przeszłości stałem się silniejszy i bardziej zaradny.

Spostrzeżenia osobiste

Dzielenie się nowymi doświadczeniami

...

Aneks

Archetypy

OBJAŚNIENIA

Co to jest archetyp? Archetyp symbolizuje uniwersalny typ osoby, jej życiową misję i powołanie. Symbolizuje również sposób, w jaki psyche realizuje się w relacjach z innymi.

Archetypy objawiają się w formie konstruktywnej lub destruktywnej. Jeśli ktoś miał szczęśliwe doświadczenia związane z osobą ojca, będzie miał archetypiczny obraz „dobrego ojca”. I przeciwnie – jeśli były to doświadczenia przykre, będzie miał archetypiczny obraz „złego ojca” lub „potwora pożerającego swoje potomstwo”.

Oto niepełna lista archetypów. Bardzo możliwe, że pośród dwudziestu trzech archetypów opisanych poniżej, odnajdziemy zaledwie jeden lub kilka swoich archetypów.

Odpowiedzialny za komunikację międzyludzką

Agent public relations, mediator, pośrednik, propagator.

Niedojrzała lub zafałszowana forma: ten, kto węszy dobry interes, popisuje się elokwencją, pyszałek.

Mędrzec

Człowiek udzielający mądrych rad, mistrz, stary mędrzec itd. Posiada głęboką wiedzę o naturze ludzkiej. Szanuje innych i dzieli się z nimi swoim doświadczeniem.

Niedojrzała lub zafałszowana forma: „guru”, człowiek przemądrzały, poszukujący podziwu, obsesyjnie udzielający porad.

Przywódca

Król, polityk, rządzący, dyrektor przedsiębiorstwa, dyrygent orkiestry itd. Lubi kierować i dominować. Posiada umiejętność zarządzania ludźmi, finansami i projektami. Jego główną zaletą jest skuteczność.

Niedojrzała lub zafałszowana forma: zazdrosny o swoją władzę, autokrata, maniak władzy, ktoś, kto nie słucha innych.

Przewodnik

Doradca, ojciec (matka) duchowy, uważny wychowawca. Potrafi zachęcać innych, wskazuje drogę rozwoju. Cieszą go osiągnięcia ucznia, którego prowadzi dyskretnie i z szacunkiem.

Niedojrzała lub zafałszowana forma: hipokryta, ten, który usiłuje podporządkować sobie innych, dba o swój interes (popularność, korzyści seksualne, panowanie nad sumieniami itd.).

Troskliwy opiekun

Ten, który troszczy się o innych (caregiver). Może to być kochający rodzic, ktoś pomocny, opiekun itd. Pozostaje permanentnie uważny na potrzeby innych, czuwa nad ich dobrym samopoczuciem fizycznym, psychicznym i duchowym.

Niedojrzała lub zafałszowana forma: nadopiekuńczy rodzic, dręczyciel, megiera, złośliwa teściowa. Kontroluje, każe płacić za swoją dobroć, tłamsi inicjatywy, utrzymuje zależność.

Szef

Organizator, lubi pracę, w której wykorzystuje swoje zdolności organizacyjne. Dyktuje reguły funkcjonowania instytucji, uczy właściwych zasad postępowania, w sytuacjach chaotycznych lubi zaprowadzać ład i porządek.

Niedojrzała lub zafałszowana forma: zapalczywy przywódca. Wprowadza drobiazgowe rozporządzenia, kieruje podwładnymi przez poniżanie ich, zazdrosny o swoją władzę.

Uzdrowiciel

Lekarz, szaman, egzorcysta. Interesuje się wszystkimi chorobami, uzdrawianiem fizycznym, psychicznym i duchowym. Cechuje go całościowe widzenie tych problemów. Często sam jest zranionym uzdrowicielem. Poznał warunki uzdrowienia, uzdrawiając samego siebie.

Niedojrzała lub zafałszowana forma: szarlatan, sprzedawca „cudownych” leków, ten, kto uprawia szalbierstwo.

Artysta

Twórca i miłośnik sztuki, esteta. Fascynuje go wszystko, co piękne. Jest znawcą sztuki. Często bywa kreatywny we wszystkich dziedzinach życia, interesuje się wieloma dziedzinami sztuki.

Niedojrzała lub zafałszowana forma: osoba pretensjonalna, snob, pozujący na artystę.

Poszukiwacz

Naukowiec, uczony, erudyta, badacz. Kieruje nim ciekawość i pragnienie wiedzy. Usiłuje odkryć istotę rzeczy.

Niedojrzała lub zafałszowana forma: wścibski, wtrącający się w cudze sprawy, nowinkarz.

Uczeń

Zwolennik, adept, fan. Nieustannie poszukuje mistrza lub guru. Trawi go nienasycone pragnienie rozwoju pod kierownictwem mistrza.

Niedojrzała lub zafałszowana forma: wieczny student, uwodziciel, naiwny, łatwowierny, pozbawiony zmysłu krytycznego.

Mag

Lubi to, co niezwykłe, nadnaturalne i nadzwyczajne. Pragnie posiąść wiedzę o prawach naturalnych i nadnaturalnych, z którymi potrafi się obchodzić.

Niedojrzała lub zafałszowana forma: kuglarz, zabawiający gapiów, oszust.

Psycholog

Interesuje się zachowaniami ludzi i zwierząt. Poszukuje ich świadomej i nieświadomej motywacji. Chętnie interpretuje przeżycia, zwłaszcza świat marzeń i snów.

Niedojrzała lub zafałszowana forma: zdaje się na teorie, zamiast słuchać pacjenta, pragnie zdominować kogoś przez swoje ignoranckie interpretacje.

Ambasador

Negocjator, rozjemca, arbiter. Czuje się dobrze w roli rozjemcy. Jest wtedy pobudzony, potrafi odkryć potrzeby wszystkich stron i pogodzić je.

Niedojrzała lub zafałszowana forma: aferzysta, stronnik.

Człowiek natury

Człowiek lasu, myśliwy, znawca tajemnic przyrody. Potrafi przeżyć w niesprzyjających warunkach naturalnych, stąd jego praktyczność i przebiegłość.

Niedojrzała lub zafałszowana forma: dziki okrutny człowiek, barbarzyńca, osoba niecywilizowana.

Błazen

Błazen królewski, trickster, żongler, żartowniś, karykaturzysta, humorysta. Taki człowiek nas rozśmiesza, a zarazem wyjawia prawdy, które skrywamy w obawie przed osądem innych.

Niedojrzała lub zafałszowana forma: szuler, obłąkany, chory psychicznie. Manipuluje innymi, ironizując i ośmieszając ich.

Bohater

Na ogół bohater podejmuje się ocalić swoją społeczność, ponieważ nie odczuwa strachu przed poważnymi niebezpieczeństwami. Jest odważny, bez skazy, często jednak bywa naiwny. Do działania skłania go szlachetność.

Niedojrzała lub zafałszowana forma: antybohater, tchórz, panikarz, człowiek lękliwy, wyrachowany.

Wojownik

Bojownik, żołnierz, samuraj, policjant, obrońca prawa itd. Przez całe życie, aż do śmierci, przejawia gotowość do podejmowania walki w obronie swego ludu. Jego męstwo jest przysłowiowe. Jest brutalnie szczery, ponieważ nie może sobie pozwolić na złudzenia w sytuacji zagrożenia przez nieprzyjaciela.

Niedojrzała lub zafałszowana forma: najemnik, sadysta, awanturnik. Używa swojej siły w sposób nieprzemyślany.

Zakochany, wierny przyjaciel, czuły sentymentalny kochanek

Charakteryzują go: serdeczność, otwartość i bezinteresowność. Priorytetem w jego życiu jest podtrzymywanie miłości i przyjaźni.

Niedojrzała lub zafałszowana forma: uwodziciel, don Juan, playboy itd.

Człowiek kontemplacji

Mistyk, kapłan, mnich itd. Jego życie jest skierowane na kontemplację rzeczywistości duchowej i łączności z Bogiem.

Niedojrzała lub zafałszowana forma: marzyciel, człowiek zatracony w myślach, roztargniony, rozleniwiony.

Prorok

Jasnowidz, widzi znaki, których inni nie dostrzegają. Przepowiada przyszłość dzięki interpretacji teraźniejszości. Dostrzega relacje międzyludzkie, które umykają innym.

Niedojrzała lub zafałszowana forma: fałszywy prorok, prorok nieszczęścia, mistyfikator.

Celebrant

Reżyser, mistrz ceremonii, liturgista, człowiek czuwający nad rytuałem itd. Czuje się uszczęśliwiony, kiedy kieruje ceremonią.

Niedojrzała lub zafałszowana forma: sztywny mistrz ceremonii, zarozumialec, pozer.

Wieczne dziecko

Wieczne dziecko (puer aeternus lub puella aeterna, dworzanin lub kurtyzana) daje się rozpoznać po łatwowierności, spontaniczności, uprzejmości. Puer aeternus lubi rozprawiać o duchowości. Jest miłym kompanem. Na początku relacji dostarcza pewnego pobudzenia i świeżości. Jest symbolem wiecznie młodej jaźni.

Niedojrzała lub zafałszowana forma: uzależniony, niestały w miłości i przyjaźni (love them and leave them), niewytrwały w codziennej pracy. Ćwiczy się w rozwijaniu szlachetności u innych, brakuje mu zdyscyplinowania. Poszukuje idealnego rodzica, aby łożył na jego utrzymanie.

Kupiec

Handlarz, sprzedawca, makler. Jest zainteresowany uczciwą wymianą dóbr. Chętnie oddaje przysługi swoim klientom.

Niedojrzała lub zafałszowana forma: spekulant, oszust, sprzedawca tandety. Interesuje go natychmiastowy zysk, jedyna wartość w jego oczach.