Aby spotkanie ludzi młodych w małych grupach mogło być owocne, trzeba najpierw przekonać ich do takiej pracy, dobrze ją zorganizować, jasno pokazać zasady i cele pracy oraz stworzyć odpowiednie warunki zewnętrzne (odpowiednia sala, układ krzeseł, właściwy czas). Wydaje się, iż najlepszymi warunkami do wzajemnego dzielenia się, wymiany i dyskusji byłoby spotkanie na gruncie pozaszkolnym, na przykład w czasie wyjazdu w ramach weekendu.

Propozycja pracy w grupach oraz zasady, według których miałaby się ona odbyć, powinny być podane kilka dni, a nawet tygodni wcześniej. Uczestnicy nie powinni być zaskakiwani taką propozycją.

Praca w małych grupach wymagałaby od uczestników potraktowania jej na serio i w pełnej wolności. Stąd też przed rozpoczęciem należałoby poświęcić trochę czasu na wspólne omówienie propozycji. Można by zaprosić osobę mającą pewne doświadczenie w animowaniu grup, która pokazałaby młodzieży zasady, sens i cel pracy w małych grupach.

Temat pracy w małych grupach powinien być starannie dobrany i zaproponowany uczniom przynajmniej kilka dni przed samym spotkaniem, by mogli go przemyśleć. Byłoby też dobrze, gdyby uczniowie mogli ustosunkować się do tematu i wyrazić na niego zgodę.

Każdy z uczniów powinien osobiście wyrazić zgodę na uczestnictwo w pracy w grupach, szczególnie wówczas, gdyby w grę wchodziło dzielenie się bardziej osobistym doświadczeniem. Żaden z członków grupy nie może być zmuszany ani do uczestnictwa, ani tym bardziej do wypowiadania się w czasie spotkania.

Należałoby też podkreślać potrzebę tolerancji wobec różnych stopni zaangażowania i otwartości osób. Każdy z uczestników grupy dzieli się tylko tym, czym chce, i w takim stopniu szczerości i otwartości, na jaki sam się zdecyduje.

Uczestnicy pracy w małych grupach powinni wzajemnie zobowiązać się między sobą, iż zachowają pełną dyskrecję odnośnie do wypowiedzi poszczególnych osób; oznacza to, iż nie będą powtarzać innym osobom wypowiedzi swoich kolegów i koleżanek oraz nie będą ich komentować między sobą, na przykład dla żartów.

Zasada dyskrecji może uczyć młodych ludzi lojalności wobec siebie, szacunku oraz wzajemnego rozumienia siebie. To właśnie dzięki dyskrecji młodzi ludzie, nieraz bardzo zamknięci w sobie, mogą stopniowo nabierać coraz większego zaufania do kolegów i koleżanek i w ten sposób powoli otwierać się na innych.

Każdy uczestnik małej grupy ma te same prawa i te same obowiązki. Stąd też należałoby zachęcać (nie zmuszać) do tego, aby zabierali głos nie tylko najodważniejsi, lecz także osoby nieśmiałe. Należałoby także dbać o równy podział czasu między uczestników grupy. W zasadzie wszyscy uczestnicy grupy powinni - wedle swoich możliwości - dzielić się doświadczeniem. Osoby, które wcale nie wypowiadałyby się w czasie pracy w małych grupach, mogłyby bardzo "blokować" innych uczestników.

Ani wychowawcy, ani uczestnicy nie powinni żadnych wypowiedzi oceniać, podsumowywać czy tym bardziej krytykować. Nie powinni też niczego sugerować, podpowiadać, wciągać innych w dyskusję. Gdyby ktoś z uczestników odruchowo reagował w ten sposób, wychowawca powinien delikatnie zwrócić mu uwagę.

Praca w małych grupach, prowadzona umiejętnie, może stać się doskonałą szkołą wzajemnego słuchania się ludzi młodych. Należałoby uczyć ich też umiejętności znoszenia napięcia związanego z odmiennością poglądów innych osób. Każdy człowiek bowiem ma prawo do swoich odczuć, myśli i ocen.

Dzielenie się doświadczeniem z innymi nie może przeradzać się w przekreślanie uczuć, myśli i przeżyć bliźniego. Młodzi słuchając siebie nawzajem nie muszą natychmiast ze sobą dyskutować, wyrażać opinii o sobie i swoich poglądach czy tym bardziej "nawracać się" wzajemnie. Mogą po prostu słuchać siebie z życzliwością i akceptacją, usiłując wzajemnie się zrozumieć.

W trakcie wypowiadania się poszczególnych osób nie powinno się wymieniać cichych uwag i komentarzy, aby sobie wzajemnie nie przeszkadzać.

Praca w małych grupach powinna być animowana przez wychowawcę lub inną dorosłą osobę, która miałaby autorytet w grupie, odpowiednie kwalifikacje i była akceptowana przez uczniów. Osoba animująca pracę w małej grupie powinna być też odpowiedzialna za przygotowanie całego programu oraz jego przeprowadzenie.

Wychowawca powinien czuwać nad tym, aby praca w małych grupach nie przekształcała się spontanicznie w jakąś formę "terapii grupowej". Praca ta ma być jedynie pewną inspiracją do pogłębionej refleksji osobistej oraz uczenia się głębszego dialogu z bliźnimi.

Podczas pracy w grupach nie należy podejmować tematów zbyt osobistych i intymnych. Gdyby w czasie pracy w małej grupie ujawniły się przypadki zbytniej szczerości mającej charakter ekshibicjonistyczny, wychowawca w sposób niezwykle dyskretny i delikatny powinien z jednej strony przestrzec dane osoby, z drugiej zaś przypomnieć o zasadzie pełnej wzajemnej akceptacji i dyskrecji.

Praca w małych grupach prowadzona w ramach zajęć z wychowania do ludzkiej miłości i odpowiedzialności wymagałaby nie tylko pewnego klimatu otwartości i wzajemnej życzliwości, ale także powagi oraz wzajemnej lojalności uczniów. Gdyby wychowawca był pewny, iż takiego klimatu nie uda się stworzyć, powinien zrezygnować z prób organizowania takich zajęć.

Wydaje się, iż mała grupa nie powinna liczyć więcej niż 10-15 osób. Stąd też klasę liczącą 30 osób należałoby podzielić na 2-3 grupy.

początek strony
(c) 1996-1998 Mateusz