I. pielgrzymka (25.I. - 1.II.1979) do Ameryki Łacińskiej. Odwiedził: Dominikanę, Meksyk, Bahamy. Była to "pielgrzymka wiary", albowiem poświęcona została "Ewangelizacji Ameryki Łacińskiej dzisiaj i w przyszłości". A ponieważ była pierwszą podróżą apostolską za granicę, uważana jest za inaugurację Pontyfikatu na forum międzynarodowym. Ojciec Święty spotkał się z prezydentem Republiki Dominikany, z robotnikami, Polakami z Meksyku oraz odwiedził dzielnicę ubogich. Rozmawiał również z przedstawicielami innych wyznań niekatolickich. II. pielgrzymka apostolska (2-10.VI.1979) II. pielgrzymka apostolska (2-10.VI.1979) była zarazem pierwszą podróżą do Ojczyzny. Witał Go wtedy Prymas Polski Stefan Kardynał Wyszyński. Papież nawiedził: Warszawę, Gębarzewo, Gniezno, Jasną Górę, Częstochowę, Kraków, Kalwarię Zebrzydowską, Wadowice, Oświęcim, Brzezinkę, Nowy Targ, Mogiłę, Nową Hutę. Oto co w książce "Apostoł Pokoju" napisał Adam Wieczorek: Ojciec święty na Jasnej Górze dokonał aktu oddania Kościoła w Polsce i na świecie Matce Bożej, w Krakowie ukoronował obraz Matki Bożej z Makowa Podhalańskiego, w Gnieźnie wręczył krzyże misyjne 12 neoprezbiterom ze Zgromadzenia Słowa Bożego, w Krakowie dokonał zamknięcie Synodu Duszpasterskiego Archidiecezji Krakowskiej... W Belwederze przeprowadził rozmowę z I sekretarzem KC PZPR Edwardem Gierkiem i spotkał się z władzami państwowymi. Modlił się i złożył kwiaty pod "ścianą śmierci" oraz pod Pomnikiem Męczeństwa Narodów na terenie byłego obozu zagłady w Oświęcimiu-Brzezińce, odwiedził swoje rodzinne Wadowice i Kraków, a na cmentarzu Rakowickim w Krakowie modlił się przy grobie rodziców - matki Emilii z Kaczorowskich (1884-1929), ojca Karola (1879-1941) i brata Edmunda (1906-1932). Jan Paweł II wtedy powiedział : Człowieka bowiem nie można do końca zrozumieć bez Chrystusa. A raczej: człowiek nie może siebie sam do końca zrozumieć bez Chrystusa... I dlatego Chrystusa nie można wyłączać z dziejów człowieka w jakimkolwiek miejscu ziemi. Nie można też bez Chrystusa zrozumieć dziejów Polski... III. pielgrzymkę Papież-Polak (29.IX-7.X.1979) odbył do Irlandii, następnie odwiedził Organizację Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku oraz był w kilku miastach Stanów Zjednoczonych. Wygłosił orędzie pt. "Godność osoby ludzkiej fundamentem sprawiedliwości i pokoju". Spotkał się z prezydentem USA Jimmy Carterem, sekretarzem Generalnym ONZ Kurtem Waldheimem, wziął udział w spotkaniach ekumenicznych z przedstawicielami Kościołów: prezbiteriańskiego, metodystycznego, luterańskiego, prawosławnego, ormiańskiego, koptyjskiego, etiopskiego, syryjskiego, reformowanego, anglikańskiego, Konwentu Baptystów, Kościoła Uczniów Chrystusa, a takie Wspólnotą żydowską i muzułmańską. Głównym celem tej podróży był pokój, braterstwo, nadzieja, bowiem z Bogiem można stworzyć lepszy świat, utrwalić wolność, sprawiedliwość i miłość... IV. pielgrzymka (28-30.XI.I979) do Turcji miała na względzie idee ekumeniczne. Wtedy Jan Paweł II spotkał się z Patriarchą Dimitrosem I, Patriarchą Kościoła ormiańsko-prawosławnego (gregoriańskiego) Sznorkiem Kulustianowem. Odwiedził także Efez, miasto Soboru Powszechnego w 431 roku. Odbył rozmowy z prezydentem Turcji i premierem. W Istambule zwiedził słynne pałace sułtanów oraz bazylikę bizantyjską Hagia Sophia. Wtedy właśnie w Turcji postanowiono nawiązać ponownie między Kościołem Katolickim i Kościołami prawosławnymi stosunki i kontakty, które miały umożliwić bliższe wzajemne poznanie się i stworzenie atmosfery do prowadzenia owocnego dialogu teologicznego", który nazwany został "dialogiem miłości". V. pielgrzymka (2-12.V.1980) była też pierwszą podróżą do Afryki. Papież odwiedził: Kairo, Kongo, Kenię, Ghanę, Górną Woltę i Wybrzeże Kości Słoniowej. Sens tej pielgrzymki najlepiej oddają słowa Jana Pawła II: Strzeżcie dobrze waszych afrykańskich korzeni. Czuwajcie nad wartościami waszej kultury. VI. pielgrzymkę apostolską (30.V-2.VI.1980) Ojciec Święty odbył do Francji, gdzie spotkał się z prezydentem Republiki Walerym Giscardem d'Estaing, z robotnikami, młodzieżą, a także Polonią z Francji, Holandii, Belgii, Republiki Federalnej Niemiec i Wielkiej Brytanii. Odwiedził również UNESCO. Celem tej pielgrzymki było: wychowanie poprzez kulturę, ażeby człowiek stawał się coraz bardziej człowiekiem - a to, żeby "był", a nie tylko więcej "miał",... to znaczy, ażeby również umiał bardziej "być" nie tylko "z drugimi", ale także: "dla drugich". VII. pielgrzymka (30.VI-12.VII.1980) prowadziła do Ameryki Łacińskiej, do Brazylii. Jej celem był udział w otwarciu X Krajowego Kongresu Eucharystycznego, obchody 25-lecia powołania do życia Rady Episkopatów Ameryki Łacińskiej (Celam), spotkania z wiernymi, władzami Brazylii, przedstawicielami innych Kościołów, Polonią brazylijską, z trędowatymi w koloniach Aquas Claras i Marituba, więźniami z Papuda, mieszkańcami Vidigal na przedmieściach Rio de Janerio gdzie zostawił "swój pierścień kardynalski, który otrzymał 26.VI.1967 roku z rąk papieża Pawła VI". Ojciec Święty był także na przedmieściach Sao Salvados gdzie panuje największa nędza w Brazylii. Apelował do rządów, prezydentów i bogatych narodów, aby zajęli się bardziej biedniejszymi częściami narodów. VIII. pielgrzymka (15-19.XI.1980) skierowana była do Republiki Federalnej Niemiec. "Głównym celem tej pielgrzymki było obudzenie, ożywienie i umocnienie wiary w jednym z materialnie najwyżej stojących społeczeństw świata". Jan Paweł II brał udział w obchodach 700-lecia śmierci świętego Alberta Wielkiego (1193-1280) doktora Kościoła. Nawiedził sanktuarium Maryjne w AltŠtting, a "w katedrze w Fuldzie przekazał relikwie błogosławionego Maksymiliana Kolbego". Złożył wizytę prezydentowi RFN prof. dr. Karolowi Carstensowi i spotkał się z Polonią Niemiec, Belgii, Holandii, Luksemburga i Francji. IX. pielgrzymkę (16-27.II.1981) Jan Paweł II odbył na Daleki Wschód do Pakistanu, Filipin, Guam, Japonii, USA. Jej celem było beatyfikowanie syna Filipin Lorenzo Ruiza oraz 15 męczenników (9 Japończyków, 4 Hiszpanów, 1 Francuza i 1 Włocha), którzy ponieśli śmierć męczeńską za wiarę Chrystusa w Japonii w 1637 roku. Była to zarazem pierwsza beatyfikacja dokonana poza Watykanem. Ojciec Święty modlił się o pokój w miejscu wybuchu bomb atomowych w Hiroszimie i Nagasaki. ZAMACH Dnia 13 maja 1981 roku na Placu św. Piotra w Rzymie, w momencie gdy Jan Paweł II podniósł ręce, by błogosławić pozdrawiające Go dziecko, padły strzały w kierunku białej sutanny. Ojciec Święty obsunął się w ramiona asysty, sutanna została zabarwiona na czerwono... Służby porządkowe pochwyciły zamachowca. Okazał się nim Ali Agca z Turcji. Samochody na sygnałach pomknęły w kierunku szpitala Gemelli... Wierni posmutnieli, poczęli lamentować. Cały świat zanosił modły do Chrystusa, by przedwcześnie nie zabierał Jana Pawła II do Boga; - wszak ma jeszcze tyle do zrobienia na ziemi. Wiadomość błyskawicznie obiegła cały świat i dotarła do Polski. Nad Wisłą odezwały się dzwony wszystkich kościołów, wierni trzymali straż na modłach całe noce i dni... Po operacji i dniach słabości Jan Paweł II powrócił do zdrowia. - To był cud - powiedział - i wiem, komu go zawdzięczam. Jedna ręka trzymała pistolet, a inna prowadziła kule. Kiedy wyzdrowiał, spotkał się w więzieniu z zamachowcem. Nikt nie zna treści tej rozmowy. - I odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy - szeptał na myśl o swoim zamachowcu. Po okresie intensywnej rekonwalescencji, powrócił do obowiązków Głowy Kościoła i Zwierzchnika Citta del Vaticano. Pracuje tak intensywnie jak dawniej. X. pielgrzymka (12-19.II.1982) Ojciec Święty odbył do Afryki i odwiedził Nigerię, Benin, Gabon, Gwineę Równikową. Jej celem było danie świadectwa światu, iż czarne kraje mają takie samo prawo jak inne do życia, rozwoju i dobrobytu. Apelował o sprawiedliwość i pokój. XI. pielgrzymka (12-16.V.1982) była do Portugalii, gdzie Jan Paweł II nawiedził Sanktuarium Matki Boskiej Fatimskiej, gdzie dokładnie w pierwszą rocznicę zamachu na swe życie dokonał poświęcenia świata Matce Kościoła. W Fatimie rozmawiał z siostrą Łucją, jedną z trojga dzieci, którym 13 maja 1917 roku objawiła się Matka Boża, modlił się nad grobami dwojga pozostałych dzieci: Hiacynty i Franciszka. Spotkał się również z prezydentem Republiki Portugalii. Jak podaje Adam Wieczorek w książce "Apostoł Pokoju" - W Fatimie 12 maja policja udaremniła zamach na życie Papieża, przygotowany przez duchownego hiszpańskiego Juana Fernandeza Krohna, wyświęconego przez zawieszonego przez Stolicę Apostolską arcybiskupa Lefebvre'a. Jan Paweł II wtedy powiedział do wiernych: Przybywam tutaj w dniu dzisiejszym, gdyż właśnie w tym czasie ubiegłego roku na Placu Świętego Piotra w Rzymie został dokonany zamach na życie papieża, co zbiegło się w tajemniczy sposób z datą pierwszego objawienia w Fatimie, które nastąpiło w dniu 13 maja 1917 roku. Daty te spotkały się w ten sposób, że musiałem odczuć, że jestem tutaj przedziwnie wezwany... Przybyłem po to, żeby na tym miejscu, które jak się wydaje - zostało szczególnie wybrane przez Matkę Boga, dziękować Bożej Opatrzności. XII. pielgrzymkę (28.V-2.VI.1982) Jan Paweł II odbył do Wielkiej Brytanii celem podtrzymania ducha przyjaźni i pokoju. Obok powinności służebnych wobec wiernych, Ojciec Święty wziął udział w spotkaniu modlitewnym w anglikańskiej katedrze w Canterbury, gdzie z prymasem Wspólnoty anglikańskiej arcybiskupem Robertem Runce podpisał wspólną deklarację. Spotkał się także z przedstawicielami Brytyjskiej Rady Kościołów, a także Wspólnot Chrześcijańskich Szkocji oraz Wspólnoty Żydowskiej. Złożył wizytę królowej brytyjskiej Elżbiecie II. XIII. pielgrzymka (10-13.VI.1982) wiodła do Ameryki Łacińskiej, do Brazylii i Argentyny. Mój pobyt na ziemi argentyńskiej, chociaż krótki dla przyczyn dobrze znanych - mówił Ojciec Święty - będzie przede wszystkim błaganiem zanoszonym wraz z wami do Tego, od którego pochodzi wszelkie ojcostwo na niebie i na ziemi, aby napełnił serca wszystkich uczuciami braterstwa i pojednania. XIV. pielgrzymkę (15.VI.1982) Ojciec Święty odbył do Szwajcarii, do Międzynarodowej Organizacji Pracy. Jej celem było zwrócenie uwagi opinii świata na temat istoty i sensu pracy ludzkiej. XV. pielgrzymkę (29.VIII.1982) Papież-Polak odbył do San Marino, gdzie spotkał się z uczestnikami III Mityngu przyjaźni między narodami. XVI. pielgrzymka (31.X.-9.XI.1982) wiodła do Hiszpanii. Wtedy Jan Paweł II wołał: Europo. Odnajdź siebie samą. Bądź sobą. Oddaj cesarzowi to, co cesarskie, zaś Bogu to, co Boskie. Spotkał się m.in. z królem Juanem Carlosem i premierem Hiszpanii. XVII. pielgrzymka (2-10.III.1983) była zarazem czwartą pielgrzymką do Ameryki Łacińskiej. Ojciec Święty odwiedził: Kostarykę, Nikaraguę, Panamę, Salwador, Gwatemalę, Honduras, Belize i Haiti. Celem tej pielgrzymki było podjęcie misji pokojowej wobec trwających w wielu krajach Ameryki Środkowej wojen domowych. Spotkał się także z Polonią tych krajów. Jan Paweł II powiedział na zakończenie pielgrzymki: Proszę Najwyższego, by wzbudził nowe energie dobrej woli, by sprawił, że wreszcie ucichną odgłosy wojny: by skierował serca na drogę sprawiedliwości; by błogosławił tym wszystkim, którzy uczciwie pracują dla dobra tym, którzy pomagają cierpiącym, którzy dają schronienie, podają braterską dłoń wygnanym i przesiedlonym... XVIII. pielgrzymka (16-23.VI.1983) była drugą podróżą apostolską do Ojczyzny, Polski. Jan Paweł II odwiedził: Warszawę, Niepokalanów, Częstochowę, Jasną Górę, Poznań, Katowice, Wrocław, Górę Świętej Anny, Kraków, Nową Hutę, Mistrzejowice. Głównym celem był udział Ojca Świętego w uroczystościach 600-lecia Jasnej Góry. Peregrynacja pasterska była "pielgrzymką nadziei", bowiem w Polsce obowiązywał wtedy stan wojenny. Papież beatyfikował matkę Urszulę Ledóchowską, ojca Rafała Kalinowskiego i brata Alberta Chmielowskiego. W Warszawie oddał hołd śp. księdzu Stefanowi Kardynałowi Wyszyńskiemu, a w Niepokalanowie odwiedził celę zakonną św. Maksymiliana Kolbego. Na Jasnej Górze poświęcił korony dla słynących łaskami obrazów w: Lubaczowie, Brdowie, Stoczku Warmińskim, Zielenicach, oraz poświęcił obrazy z: Leżajska, Szczyrzyca, koronował figury z: Góry Iglicznej, Góry św. Anny, oraz obraz Matki Boskiej Opolskiej. W Krakowie ponownie koronował figurę Matki Boskiej Limanowskiej, statuę Matki Boskiej Ludźmierskiej i Matki Boskiej Myślenickiej. W Częstochowie złożył wotum za ocalenie życia w postaci przestrzelonego pasa swej sutanny. W Nowej Hucie - Mistrzejowicach konsekrował kościół pod wezwaniem Świętego Maksymiliana Kolbego. Sporo czasu poświęcił Jan Paweł II sprawom sytuacji w Polsce, tendencjom wolnościowym narodu, walkom o sprawiedliwość społeczną i wolność wyznaniową. Rozmawiał z przewodniczącym Rady Państwa prof. Henrykiem Jabłońskim, dwukrotnie z premierem Wojciechem Jaruzelskim. Nie ulega wątpliwości, że te spotkania utorowały drogę dalszym przemianom w Polsce. Ojciec Święty otrzymał wtedy doktorat honoris causa wszystkich dyscyplin wykładanych w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim oraz doktorat honoris causa wszystkich sześciu wydziałów Uniwersytetu Jagiellońskiego, poparty przez Uniwersytet Warszawski i Poznański. Modlił się przy pomniku Bohaterów Getta i przy bramie Pawiaka w Warszawie, a także przy grobie swych rodziców na cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Był w Tatrach, a w Dolinie Chochołowskiej spotkał się nieoficjalnie z Lechem Wałęsą, przywódcą Solidarności. XIX. pielgrzymka (14-15.VIII.1983) była podróżą prywatną do sanktuarium Matki Boskiej w Lourdes, w 125 rocznicę objawień w Lourdes oraz w 50 rocznicę kanonizacji Bernadetty Soubirous. Podczas tej pielgrzymki spotkał się z prezydentem Francji Francoise Mitterandem. XX. pielgrzymkę (10-12.IX.1983) Ojciec Święty odbył do Austrii, miała ona na celu udział w zamknięciu Dni Katolickich Austriackiego Kościoła. XXI. pielgrzymka (2-12.V.1984) wiodła na Daleki Wschód poprzez USA, do Korei Południowej, Papui - Nowej Gwinei, Wysp Salomona i Tajlandii. Jej celem był udział w posługach religijnych, kanonizacja 103 Męczenników Koreańskich, spotkanie ekumeniczne z przedstawicielami innych Kościołów. Papież spotkał się z prezydentem USA Ronaldem Reaganem, prezydentem Korei Południowej Chun Doo Hwanem, królem Tajlandii oraz innymi osobistościami. Wszędzie akcentował udział kościoła w życiu społecznym tych krajów. XXII. pielgrzymka (12-17.VI.1984) do Szwajcarii była ważnym wydarzeniem ekumenicznym, bowiem Jan Paweł II wiele rozmawiał na temat jedności chrześcijan. Odwiedził Światową Radę Kościołów w Genewie. XXIII. pielgrzymkę (9-21.IX.1984) Papież odbył do Kanady pod hasłem: "Wyznajmy naszą wiarę" i poznajmy się lepiej, aby dalej i owocniej współpracować i współżyć. Ojciec Święty odwiedził Quebec, Trios-Riveres, Montreal, St. John's, Moncton, Halifax, Toronto, Midland, Unionville, Edmonton, Vancouver, Ottawę. Wołał: Kanado, pamiętaj, że to największe bogactwo, którego źródłem jest wielość kultur, pozwala ci obdarowywać innych i im pomagać... XXIV. pielgrzymka (10-13.X.1984) była piątą podróżą do Ameryki Łacińskiej - wtedy Jan Paweł II odwiedził Hiszpanię i udał się za Ocean Atlantycki do Dominikany i Puerto Rico. Jej celem było zapoczątkowanie wielkiej nowenny przygotowującej ludzi do jubileuszu 500-lecia odkrycia Ameryki. Ojciec Święty odbył podróż do Ameryki Łacińskiej historycznym szlakiem Krzysztofa Kolumba. Modlił się przy grobie odkrywcy Ameryki, który zaraz po wylądowaniu w Nowym Świecie 12.X.1492 roku postawił krzyż na wyspie Santo Domingo. XXV. pielgrzymka (26.I.-6.II.1985) była zarazem szóstą podróżą do Ameryki Łacińskiej. Papież odwiedził: Wenezuelę, Ekwador, Peru, Trynidad i Tobago. Celem było uczestnictwo w obchodach 450-lecia ewangelizacji w Ekwadorze i Peru. Beatyfikował siostry zakonne, udzielił święceń kapłańskich 47 diakonom, modlił się przy relikwiach peruwiańskich świętych: Róży z Limy, Marcina Porres, Tyrybiusza de Mongrovejo, Juana Maciasa, Franciszka Solano. Spotkał się z Polonią, a także najbiedniejszymi Indianami, Inkami i innymi mieszkańcami amazońskiej dżungli. Dla biednych przekazał 50 tyś. dolarów oraz 50 tyś. dla miejscowości dotkniętych katastrofalną powodzią. XXVI. pielgrzymkę (11-21.V.1985) papież odbył do Holandii, Luksemburga, Belgii. Była ona najtrudniejsza z dotychczasowych, bowiem mieszkańcy krajów Beneluksu wytworzyli napiętą sytuację wokół wiary i Kościoła Rzymsko-Katolickiego. Jan Paweł II powiedział, że wszyscy ludzie odwiedzają papieża w Watykanie, to i On udaje się z wizytami do swych gości. XXVII. pielgrzymka (8-20.VIII.1985). Jan Paweł II udał się do Afryki w trzecią podróż apostolską i odwiedził: Togo, Wybrzeże Kości Słoniowej, Kamerun, Republikę Środkowej Afryki, Zair, Kenię i Maroko. Tam uczestniczył w zakończeniu XLIII Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego w Nairobi pod hasłem: "Eucharystia a rodzina chrześcijańska". XXVIII. pielgrzymka (8.IX.1985) do Lichtensteinu trwała tylko jeden dzień, a jej celem było odwiedzenie Wspólnoty Kościelnej liczącej około 30.000 wiernych. XXIX. pielgrzymka (31.I-11.II.1986) prowadziła do Indii. Ojciec Święty wyraził uznanie narodowi indyjskiemu, jego kulturze i religiom, albowiem Kościół Rzymsko-Katolicki istnieje tam w harmonii z innymi wyznaniami od blisko 2000 lat. Odwiedził Delhi, Raj, Kalkutę, Bombaj i inne miasta. W Kalkucie nawiedził aśram Nirmak Hriday - Dom Czystego Serca - schronisko dla umierających, prowadzone przez Siostry Misjonarki Miłości i spotkał się z Matką Teresą. Odbył rozmowy z przedstawicielami różnych religii i kultur. XXX. pielgrzymka (1-8.VII.1986) była siódmą podróżą do Ameryki Łacińskiej. Papież odwiedził: Kolumbię i Saint Lucia. Jej celem były obchody Roku Maryjnego dla uczczenia 400-lecia poświęcenia obrazu Matki Boskiej Różańcowej. XXXI. pielgrzymka (4-7.X.1986) do Francji miała na celu poszukiwanie duchowego bogactwa i chrześcijańskich tradycji narodu francuskiego. Papież przebywał w dzielnicach robotniczych, wśród księży robotników, modlił się u grobów świętych: Franciszka Salezego, Joanny Franciszki de Chantal, spotkał się z przedstawicielami innych Kościołów. XXXII. pielgrzymka (18.XI.-2.XII.1986) to trzecia podróż na Daleki Wschód. Ojciec Święty odwiedził: Bangladesz, Singapur, Fidżi, Nową Zelandię, Australię, Seszele. Tej podróży przyświecało 200-lecie istnienia Kościoła w Australii. Obok powinności i posług dla wiernych, Jan Paweł II spotkał się z Polonią oraz Australijczykami wywodzącymi się z innych grup narodowościowych... Powiedział: Jeżeli pragniecie pokoju, otwórzcie wasze serca Jezusowi. XXXIII. pielgrzymka (31.III.-3.IV.1987) miała trasę: Urugwaj, Chile, Argentyna. W Niedzielę Palmową w Rzymie, w latach 1984, 1985, 1986 na spotkaniach z młodymi, Ojciec Święty mówił: Jestem posłańcem świata, jestem nadzieją Kościoła i wyraził wolę, aby co roku odbywały się Światowe Dni Młodzieży. Właśnie w Argentynie, 11.IV.1987 roku odbył się Światowy Dzień Młodzieży. Setki tysięcy młodych wzięło udział w modlitwach z Janem Pawłem II, pod hasłem poznania Chrystusa, Boga i samych siebie. Od tego roku odbywają się kolejne Światowe Spotkania Młodzieży. XXXIV. pielgrzymka (30.IV-4.V.1987) do Republiki Federalnej Niemiec odbyła się pod hasłem: "Świadkowie wiary". Papież czynił posługi kościelne, uczestniczył w nabożeństwach ekumenicznych, rozmawiał z Polonią, złożył wizytę prezydentowi RFN Richardowi von Weizsaeckerowi, kanclerzowi Helmutowi Kohlowi, a także spotkał się z górnikami. XXXV. pielgrzymka (8-14.VI.1987) do Polski stała się trzecią podróżą Ojca Świętego do ojczystego kraju a miała na celu udział w II Krajowym Kongresie Eucharystycznym. Jan Paweł II odwiedził: Warszawę, Majdanek, Lublin, Tarnów, Kraków, Szczecin, Gdynię, Gdańsk, Częstochowę, Jasną Górę, Łódź i ponownie Warszawę. Beatyfikował Karolinę Kózkównę i biskupa Michała Kozala. Przed odlotem spotkał się z Lechem Wałęsą oraz przedstawicielami Rady Państwa, rządu. XXXVI.pielgrzymka (10-21.IX.1987) stała się drugą podróżą do Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej i Kanady. Była to podróż w 200-lecie uchwalenia Konstytucji Stanów Zjednoczonych Ameryki i przebiegała pod hasłem: "Jedność w dziele posługiwania". Jan Paweł II nawiedził lokalne Kościoły, spotkał się z prezydentem Ronaldem Reaganem, odwiedził chorych na AIDS w Dolores. Wiele czasu poświęcił Polonii. XXXVII. pielgrzymka (7-18.V.1988) była już dziewiątą podróżą apostolską do Ameryki Łacińskiej. Papież był w: Urugwaju, Boliwii, Peru i Paragwaju. Uczestniczył w zamknięciu V Kongresu Eucharystycznego i Maryjnego krajów: Wenezueli, Panamy, Ekwadoru, Boliwii, Peru i Limy. Kanonizował trzech pierwszych świętych w Paragwaju: jezuitów, misjonarzy, którzy swą działalność ewangeliczną okupili śmiercią męczeńską: Roque Gonzaleza de Santa Cruz, Alfonso Ridrigueaza i Juana de Castillo. Spotkał się z rolnikami, górnikami, młodzieżą a także misjonarzami polskimi. Wtedy skierował orędzie telewizyjne do pracowników środków masowego przekazu z okazji "Dnia Dziennikarza" oraz list do więźniów w Limie. XXXVIII. pielgrzymka (23-27.VI.1988) prowadziła do Austrii, gdzie Jan Paweł II nawiedził: Wiedeń, Eisenstadt, Mauthausen, Salzburg, Enns-Lorch, Gurk, Innsbruck. Hasłem jej było: Tak wobec wiary, tak wobec życia. XXXIX. pielgrzymka (10-19.IX.1988) stała się czwartą podróżą do Afryki. Papież nawiedził : Zimbabwe, Bostwanę, Republikę Południowej Afryki, Lesotho, Suazi i Mozambik. Apelował o pokój, albowiem wiele krajów afrykańskich toczy między sobą wojny, masowo giną ludzie, a kraje staczają się w skrajną nędzę. - Bez miłości nie sposób zbudować sprawiedliwej i trwałej społeczności... Bez miłości świat ulega odczłowieczeniu. Beatyfikował Apostoła Afryki Południowej Ojca Józefa Grarda ze Zgromadzenia Oblatów Maryi Niepokalanej. XL. pielgrzymka (8-11.X.1988) do Francji, była czwartą do tego państwa. Papież nawiedził: Strasbourg, Metz, Nancy, Mont Sainte, Odile, Miluze. Odwiedził Radę Europy, Parlament Europejski, Komisję i Trybunał Praw Człowieka. Uczestniczył w spotkaniu głuchoniemych i młodzieży pod hasłem: "Stwarzać - kochać - marzyć"! Apelował o tworzenie nowej, sprawiedliwej i pozbawionej przemocy Europy. XLI. pielgrzymka (28.IV.-6.V.1989), to już piąta podróż apostolska Papieża do Afryki. Odwiedził wtedy: Madagaskar, Reunion, Zambię i Malawię. Jan Paweł II brał udział w obchodach 100-lecia Kościoła w Malawi. Beatyfikował Malgaszkę Wiktorię Rosoamanarivo oraz brata Jean-Bernarda Rousseau. XLII. pielgrzymka (1-1O.VI.1989) do krajów skandynawskich. Jan Paweł II nawiedził: Norwegię, Islandię, Finlandię, Danię i Szwecję. Jak powiedział - była to pielgrzymka do początków chrześcijaństwa i Kościoła w północnej Europie, a jej hasłem modlitwa: "Ojcze, spraw, aby byli jedno". Spotkał się z prawosławnymi, luteranami, a także z Polonią. Uczestniczył w nabożeństwach ekumenicznych. XLIII. pielgrzymka (19-21.VIII.1989) do Hiszpanii miała za główny cel spotkanie z uczestnikami IV Światowego Dnia Młodzieży, w którym brało udział ponad pół miliona osób z 50 krajów świata. Hasłem spotkania było: "Jezus - Droga, Prawda i Życie", a treścią modlitw zawołanie: "Przyjdźcie i zbliżcie się do Chrystusa". Dni Młodzieży odbyły się w Santiago de Compostela. Ojciec Święty wiele rozmawiał z młodymi, mówiąc, że pielgrzymuje dziś, by razem z młodymi spotkać Chrystusa. A Chrystus jest wszędzie. XLIV. pielgrzymka (6-16.X.1989) to piąta podróż apostolska Jana Pawła II na Daleki Wschód, Papież odwiedził: Koreę Południową, Indonezję i Mauritius. Uczestniczył w zamknięciu 44 Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego, który odbywał się w Seulu, a jego zawołaniem było: "Chrystus jest naszym pokojem". Wielkim wydarzeniem stało się skierowanie przez Ojca Świętego apelu do katolików w Chinach. XLV. pielgrzymka (25.1.-1.II.1990) była szóstą podróżą na kontynent afrykański. Papież odwiedził: Republikę Wysp Zielonego Przylądka, Gwinee Bissau, Mali, Burkine Faso i Republikę Czadu. Tam Jan Paweł II nawiedził najbiedniejsze kraje, rozmawiał z politykami, dyplomatami na temat sposobów udzielenia pomocy biednym, interesował się efektami apelu wystosowanego w 1979 roku w sprawie niesienia pomocy narodom i ludom potrzebującym. Interesował się działalnością Fundacji na Rzecz Krajów Sahelu imienia Jana Pawła II utworzonej w 1984 roku, wystosował orędzie na Światowy Dzień Trędowatych. Biskup Rzymu, Następca Piotra, wzywa w imię sprawiedliwości swoich braci i siostry by nie zapominali o ludziach głodujących na tym kontynencie, by nie odmawiali im powszechnego prawa do godności ludzkiej i bezpiecznego życia - apelował. XLVI. pielgrzymka (21-22.IV.1990) do Czechosłowacji, na zaproszenie prezydenta Vaclava Havla miała na celu by czeski i słowacki Kościół przestał milczeć i zaczął się odradzać. Ojciec Święty nawiedził kolebkę misyjnej posługi Świętych Cyryla i Metodego, apostołów Słowian oraz patronów Europy, dokonał kilku nominacji hierarchów kościelnych. Niektórzy historycy nazywają tę podróż kolejnym etapem długiej pielgrzymki do wolności. XLVII. pielgrzymka (6-14.V.1990) wiodła do Ameryki Łacińskiej, a była to już dziesiąta podróż na ten kontynent. Następca Piotra odwiedził Meksyk i Cura‘ao. Interesował się sytuacją Kościoła, stosunkami pomiędzy państwem i Kościołem, nawiedził sanktuarium Matki Bożej w Guadalupe, gdzie beatyfikował trzech męczenników i jednego kapłana, a także zatwierdził kult Juana Diego, Indianina, któremu objawiła się Matka Boża. Dokonał koronacji obrazu i figury Matki Boskiej, udzielił święceń kapłańskich 100 diakonom oraz dzieciom pierwszej Komunii Świętej. XLVIII. pielgrzymka papieska (25-27.V.1990) była na Maltę, do miejsc kultu świętego Pawła Apostoła. XLIX. pielgrzymka apostolska (1-10.IX.1990) to zarazem siódma podróż do Afryki, podczas której Papież nawiedził: Tanzanię, Burundi, Rwandę i Wybrzeże Kości Słoniowej. Wziął udział w rocznicy powstania diecezji Moshi w Tanzanii i konsekrował katedrę Matki Boskiej Królowej Pokoju w Yamasuro, architektonicznej kopii Bazyliki Świętego Piotra w Rzymie, ofiarowanej Ojcu Świętemu przez prezydenta Wybrzeża Kości Słoniowej. L. pielgrzymka (1-9.VI.1991) Ojca Świętego była czwartą podróżą apostolską do Ojczyzny. Papież przebywał w: Warszawie, Rzeszowie, Przemyślu, Lubaczowie, Kielcach, Radomiu, Łomży, Białymstoku, Olsztynie Włocławku, Płocku. W Rzeszowie beatyfikował sługę Bożego biskupa Sebastiana Pelczara, a w Przemyślu nawiedził kościół greko-katolicki. W Radomiu odprawił mszę św. dla robotników, a w Łomży dla rolników i spotkał się z Litwinami. Do Białegostoku pojechał, aby m.in. odbyć modlitewne spotkanie ekumeniczne z braćmi prawosławnymi. W Warszawie Jan Paweł II spotkał się z Prymasem Polski, kardynałem Józefem Glempem, z władzami państwowymi III Rzeczypospolitej, Korpusem Dyplomatycznym, oraz w Teatrze Wielkim ze światem kultury. Celebrował Mszę św. w setną rocznicę encykliki Leona XIII Rerum Novarum i beatyfikował sługę Bożego, Rafała Chylińskiego, franciszkanina. Tego samego roku pielgrzymkę apostolską Jan Paweł II odbył ponownie do Ojczyzny. W dniu 14 sierpnia 1991 roku konsekrował w Wadowicach kościół pod wezwaniem św. Piotra Apostoła. Świątynia jest wotum wdzięczności za ocalenie Jana Pawła II z zamachu 13 maja 1981 roku. Papież dokonał także koronacji figury Matki Bożej Fatimskiej, która jest darem biskupa Leirii z Fatimy. Statua stoi obok wielkiego ołtarza i jest obiektem kultu wiernych nie tylko z Wadowic, ale również z całej Polski Południowej. Sanktuarium nawiedzają pielgrzymki, by wziąć udział w nabożeństwach i procesjach w dniu 13-go każdego miesiąca, od maja do października każdego roku. Tego samego dnia z Wadowic udał się na Jasną Górę, gdzie wziął udział w VI Światowym Dniu Młodzieży. Przybyło wtedy do Częstochowy kilkaset tysięcy, niektórzy mówią - ponad milion - młodych z całego świata, m.in. po raz pierwszy z krajów byłego ZSRR, a więc z Litwy, Łotwy, Estonii, Ukrainy, Rosji, Białorusi oraz państw powstałych po rozpadzie Jugosławii. Podczas nocnego czuwania z młodzieżą przed Obrazem Matki Bożej na murach klasztoru Paulinów powiedział Jan Paweł II: Jestem! Pamiętam! Czuwam! Młodym, gorącym sercom zakomunikował: Otrzymaliście Ducha Przybrania za synów. Wtedy powstała i była śpiewana wzruszająca pieśń "Abba Ojcze". W czasie VII Światowego Dnia Młodzieży w Rzymie w 1992 roku Ojciec Święty nawoływał: Nie lękajcie się zaproponować Chrystusa komuś, kto Go jeszcze nie zna. W okresie kolejnych dwóch lat Jan Paweł II składał wizyty apostolskie w wielu krajach Europy, był także w Ziemi Świętej. Wykaz dalszych podróży apostolskich znaleźć można w "Osservatore Romano" oraz okolicznościowych wydawnictwach. W dniach 14 i 15.VIII.1993 roku Ojciec Święty przebywał w USA, gdzie w mieście Denver, u stóp Gór Skalistych wziął udział w VIII Światowym Dniu Młodzieży. W czasie modlitwy, rozmów przyjacielskich, zabaw, młodzi świadczyli o darze pełni życia, śpiewali we wszystkich językach świata, wyrażali umiłowanie Chrystusa w tańcach, strojach, obrzędach swych ojców. Po zakończeniu Dni Młodzieży mówili: Spotkanie z Ojcem Świętym było przeżyciem, o którym się nigdy nie zapomni, a dzięki temu będziemy lepsi, mądrzejsi, spokojniejsi o przyszłość. Jan Paweł II zachęcał młodych: Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię Chrystusa. Ponad 100 podróży apostolskich odbył do miast włoskich, wszędzie witany owacyjnie, albowiem "insza to rzecz słyszeć, a insza widzieć". W dniach 4-8.IX.1993 roku Jan Paweł II odbył pielgrzymkę na Litwę, gdzie nawiedził obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej, spotkał się z Polonią, duchownymi, zakonnikami i siostrami zakonnymi a także z prezydentem Republiki Litewskiej. Odwiedził Kowno, Szawle i Szydłowę, gdzie modlił się w intencji męczenników i zesłańców oraz rodziny chrześcijańskiej. Ojciec Święty przebywał również na Łotwie i w Estonii. W latach 1990-1997 Ojciec Święty odbył kilkanaście pielgrzymek, m.in. do Afryki, (3-1O.II.1993) - Benin, Uganda, Sudan; do Albanii (25.IV.1993); Hiszpanii (15.VI.1993); na Jamajkę, do Meksyku i USA (9-16.VIII.1993), w tym czasie był 14.VIII na VIII Światowym Dniu Młodzieży w Denver, USA); odwiedził Litwę, Łotwę i Estonię (5-7.IX.1993); odbył podróż do Chorwacji objętej wojną (10-11.IX.1994) modląc się o zrozumienie prawosławnych, muzułmanów i katolików w intencji przerwania wojny; swoją 63 pielgrzymkę odbył na Daleki Wschód (11-22.I.1995), odwiedził Filipiny, gdzie wziął udział w 10 Światowym Spotkaniu Młodzieży, był w Nowej Gwinei, Australii a na Sri Lance przeprowadził trzy beatyfikacje; (Trzeba być obdarzonym niezwykłymi mocami witalnymi, aby w 11 dni wytężonych zajęć przebyć 33 tysiące km.). Pod koniec maja 1995 roku (21-22) Ojciec Święty złożył wizytę w Republice Czeskiej (Ołomuniec) oraz w Polsce (Skoczów, Bielsko-Biała i Żywiec), gdzie dokonał kanonizacji błogosławionego męczennika Jana Sarkandra, rodem ze Skoczowa i bł. Zdzisławy z Lemberka. Do połowy 95 roku odbył 64 "Pielgrzymki do świata".