Wielokrotnie słyszałem od różnych osób że nie ma w tej chwili obowiązku przestrzegania postu w piątki. Chodzi mi o powstrzymywanie się od mięsa w piątki. Jak to w końcu jest? W kręgu moich znajomych powstał zamęt...

Szczęść Boże – Krzysztof

Szerokim kontekstem do odpowiedzi na postawione pytanie jest przypomnienie o tym, że „wszyscy wierni, każdy na swój sposób, obowiązani są na podstawie prawa Bożego czynić pokutę. Żeby jednak wszyscy przez jakieś wspólne zachowanie pokuty złączyli się między sobą, zostają nakazane dni pokuty, w które wierni powinni modlić się w sposób szczególny, wykonywać uczynki pobożności i miłości, podejmować akty umartwienia siebie przez wierniejsze wypełnianie własnych obowiązków, zwłaszcza zaś zachowywać post i wstrzemięźliwość” (KPK, kan. 1249), zgodnie z postanowieniami Kodeksu Prawa Kanonicznego. W całym Kościele dniami i okresami pokuty są poszczególne piątki całego roku i czas Wielkiego Postu.

Kodeks dodaje, że „Konferencja Episkopatu danego kraju może dokładniej określić sposób zachowania postu i wstrzemięźliwości, jak również w całości lub części zastąpić post i wstrzemięźliwość innymi formami pokuty, zwłaszcza uczynkami miłości i pobożności” (KPK, kan. 1253).

Kościół w Polsce jednoznacznie określił własne prawo kościelne w tym przedmiocie. Podczas 318. Zebrania Plenarnego Konferencji Episkopatu Polski ogłoszono, że Watykańska Kongregacja Nauki Wiary zatwierdziła nowe brzmienie przykazań kościelnych, w redakcji zaproponowanej przez polskich biskupów. Czwarte z przykazań jest następujące: „Zachowywać nakazane posty i wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych, a w okresach pokuty powstrzymywać się od udziału w zabawach”. Przykazanie to podtrzymuje zatem nakaz wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych. Pozostaje jednak pytanie, w jakim czasie obowiązuje owa wstrzemięźliwość?

Odpowiedź na to pytanie znajduje się w uchwałach II Polskiego Synodu Plenarnego (1991-1999), opublikowanych przez Pallottinum w roku 2001. W dokumencie Liturgia Kościoła po Soborze Watykańskim II, w nr 121, „Synod przypomina, że duchowni i świeccy zobowiązani są do zachowania dni pokuty, którymi są piątki całego roku i okres Wielkiego Postu. Są one w Kościele specjalnym czasem praktyki pokutnej, zwłaszcza ćwiczeń duchownych, sprawowania liturgii pokutnej, dobrowolnych wyrzeczeń, dzielenia się z potrzebującymi oraz pełnienia dzieł charytatywnych i misyjnych (KKK, 1438). Należy zachować wstrzemięźliwość od spożywania mięsa w każdy piątek, chyba że w dniu tym przypada uroczystość, oraz w Wigilię Bożego Narodzenia. Natomiast wstrzemięźliwość i post obowiązują w środę popielcową oraz w Wielki Piątek (por. Kodeks Prawa Kanonicznego, kan. 1250-1251).”

Wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych obowiązuje więc w Polsce we wszystkie piątki, z wyjątkiem tych, w które przypada uroczystość liturgiczna (na stałe lub w danym roku), oraz w Wigilię Bożego Narodzenia i w środę popielcową.

Szczęść Boże,

Ks. Tomasz Trzaskawka