| Duchowość |
KS. TOMASZ STROYNOWSKI
W tym krótkim tekście chciałbym przede wszystkim odpowiedzieć na pytanie dlaczego Maryja wzywa nas do odmawiania różańca i przy okazji nakreślić krótką historię tej modlitwy oraz dać kilka prostych wskazówek do jej praktykowania.
Modlitwa różańcowa powstała w XII w., w trudnych czasach rozkwitu herezji albigensów. Warto tu nadmienić, że owi heretycy nie byli tylko ludźmi o odmiennych zapatrywaniach religijnych, jak to sobie dziś myślimy i jak niestety bywają pokazywani. Katarzy, zwani Albigensami (od miasta Albi, które było ich głównym centrum), odrzucali cały dorobek chrześcijańskiej kultury. W nauce katarów dominował skrajny pesymizm, wszystko co jest na świecie uważali za złe, ponieważ - jak nauczali - świat materialny jest dziełem diabła. Albigensi zalecali więc całkowite wyrzeczenie się dóbr materialnych, zakazywali małżeństwa i posiadania potomstwa (był to wg nich największy grzech). Ideałem katara był człowiek, który wyrzekł się nie tylko dóbr materialnych, ale nawet jedzenia i picia, co oczywiście prowadziło to do śmierci, ale umrzeć w ten sposób katarzy uważali za największe poświęcenie i nazywali takiego człowieka męczennikiem. Nauka ta prowadziła w oczywisty sposób do zagłady społeczeństwa, a była nie tylko bałamutnie głoszona , ale także wymuszana. Opornych najzwyczajniej mordowano, „oczyszczając” ich przez spalenie lub zamurowanie żywcem. Naukę katarów wykorzystywało wielu panów feudalnych, by zerwać zobowiązania wobec zwierzchnika oraz napadać na kupców i klasztory. Odpowiedzią na te herezje był ruch mniszy św. Franciszka i św. Dominika. Fałszywie pojętemu ubóstwu katarów, głoszonemu z pogardy dla materii i ze strachu przed potępieniem, franciszkanie i dominikanie przeciwstawili pełną akceptacji dla świata materialnego katolicką naukę o ubóstwie , polegającą na wolności wobec dóbr tego świata. To właśnie podczas misji św. Dominika narodziła się modlitwa różańcowa. Podczas jednej z wypraw, w Prouille, pomimo żarliwości, postów i modlitw występowała bardzo nikła owocność. Św. Dominik modlił się, skarżąc się że jego starania nie przynoszą owoców, wówczas zjawiła się mu Matka Boża i poleciła, aby nie tylko głosił kazania, lecz połączył je z odmawiania Psałterza NMP, czyli modlitwy złożonej ze 150 Zdrowaś (tyle jest Psalmów w Piśmie św.) i 15 Ojcze nasz. Dominik posłuchał Maryi, głosił słowo i przeplatał je rozważaniem połączonym z odmawianiem różańca.
Nazwa różaniec wywodzi się od św. Dominika i z romantyzmu średniowiecza. Było wówczas powszechnym zwyczajem dopatrywać się związków między światem duchowym i materialnym. Świat stworzony uważano za księgę opowiadającą o Bogu, w przyrodzie dopatrywano się znaków rzeczywistości duchowych. Uprzywilejowane pod względem były kwiaty. Osobom ukochanym nadawano nazwy kwiatów np. Viola, czyli fiołek, cechy ludzi określano przez porównanie do kwiatów, np. czystość – symbolizowała lilia lub róża; ofiarowywano kwiaty Bogu i ukochanym, praktyki pobożne też traktowano jako Kwiaty duchowe. Odmawianie Psałterza NMP, porównywano do ofiarowania Matce Bożej 150 róż, dlatego tę modlitwę nazwano wieńcem z róż czyli różańcem.
Modlitwa różańcowa jest niezwykle skuteczna. Okazała się wspaniałą bronią przeciw błędom herezji. Po włączeniu jej do praktyki kaznodziejskiej Dominik zaczyna odnosić wielkie sukcesy w walce z herezją. Wypada tu wyjaśnić na czym polegały misje Świętego. Dominik i jego
towarzysze wędrowali od miejscowości do miejscowości ucząc podstawowych prawd wiary katolickiej, prostując błędy, a także wzywając katarów i innych heretyków do porzucenia nauki herezji. Kazania-nauki były złożone z kilku części i oczywiście nie tak krótkie jak to ma miejsce obecnie podczas mszy św. Różaniec Dominika polegał na tym, że po każdej części kazania ludzie modlili się wspólnie i rozważali usłyszane treści. Wspólna modlitwa okazała się konieczną pomocą dla łaski Bożej do przyjęcia głoszonej Prawdy. Różaniec jednak to nie tylko skuteczny oręż w walce z błędami, ale również wielka obrona przeciw wrogom wiary. Kiedy w XVI wieku Europa stanęła przed niebezpieczeństwem podboju muzułmańskiego Papież Pius V wezwał wszystkich katolików do modlitwy różańcowej. 7 października 1571 w okolicach Lepanto spotkały się ze sobą flota turecka i chrześcijańska. Bitwa skończyła się wielkim zwycięstwem katolików, zatrzymała inwazję tureckich muzułmanów na Europę, a na pamiątkę tego zwycięstwa Papież ustanowił 7 października świętem MB Różańcowej. Podobnej obrony doznała Portugalia, która przejęła się orędziem z Fatimy i była jedynym krajem Europy, który nie doznał cierpień II wojny światowej. Różaniec stał się także bronią w obaleniu dyktatora Marcosa na Filipinach.
Każda modlitwa wymaga, aby modlić się o dobre rzeczy, tzn. o to co prowadzi nas do Boga oraz , aby modlić się dobrze, czyli z uwagą nakłaniać umysł, by trwał przy temacie modlitwy (walczyć z roztargnieniami), a także trwać przed Bogiem z ufnością, wiarą i pokorą. Specyfiką różańca jest odmawianie i rozmyślanie, równoczesne połączenie modlitwy ustnej z rozważanie Ewangelii. Papież Leon XIII w encyklice różańcowej „Iucunda semper” z 1894 r. uczy, że „bez rozważania tajemnic nie ma Różańca”. Jest to najlepsza odpowiedź na pytanie, które pojawiło się na początku. Rozważanie wydarzeń zawartych w tajemnicach różańcowych prowadzi do pogłębienia znajomości wiary. Jeśli Matka Boża przy każdej okazji prosi nas o Różaniec to prosi ans właśnie o poznanie tajemnic wiary i o życie tymi tajemnicami. Prosi także dla tego, że Ona jest w Różańcu i chce nam pomagać wnikać w nie. Modląc się na różańcu należy próbować wyobrażać je sobie, ale także zastawiać się co, dlaczego i po co, Bóg uczynił, co uczyniły osoby, o których mowa w tajemnicach, co mogły przeżywać, porównywać się z nimi, czy jak tak samo postępuję, jak postępuję w podobnych sytuacjach, przyrównywać się do Jezusa, Maryi i innych. Rozważaniom mogą towarzyszyć poruszenie uczuciowe, jeśli trzeba prośmy, żałujmy, przepraszajmy, wyrażajmy naszą miłość.
W takim ujęciu Różańca jawią się pewne niebezpieczeństwa. Dotyczą one sposobu modlitwy i jej treści. Różaniec może się nie udać się jeśli będziemy próbowali w myślach odmawiać Zdrowaś i równocześnie rozważać. Może się także nie udać na skutek rozproszenia, brak przygotowania i skupienia oraz nieznajomość treści tajemnic. Kłopoty mogą także wynikać z powodu małej ilości czasu na rozważanie. Zobaczmy zatem o jest treścią Różańca. Otóż porównując ze sobą tajemnice radosne, bolesne i chwalebne szybko zauważymy, że część I dotyczy dogmat wcielenia, czyli prawdy o tym , że Syn Boży stał się człowiekiem. Część II to dogmat o odkupienia, czyli prawda o tym , że Syn Boży umarł za nasze grzechy na Krzyżu i w ten sposób uwolnił nas od przekleństwa i kary za grzech. Część III to dogmat o zbawieniu, czyli prawda o tym , że przez swoją Mękę śmierć i zmartwychwstanie Jezus dał nam udział w życiu wiecznym, którego pełnia objawi się na sądzie ostatecznym i przez udział w zmartwychwstaniu zmarłych. Jest to zatem całe Wierzę, które odmawiamy każdej niedzieli , tylko bogaciej wyrażona. Aby te treści mogły być dla nas łatwiej poznane dołączam teksty z Pisma św. , które ukazują treści poszczególnych części i tajemnic różańca.
Ks. Tomasz Stroynowski
1.Łk 1,26-38
2.Łk 1, 39 -56
3.Łk 2,1-21
4.Łk 1, 22-40
5.Łk 1, 41-52
1.Mt 26,36-56; Mk 14, 26-52; Łk 22,39-53 ; J 18, 1- 14
2.Mt 27,11-26; Mk 15,1-15; J 19, 1
3.Mt 27,27-31; Mk 15, 16-20; J 19,2-16
4.Mt 27,31- 34; Mk 15, 21-22; Łk 23, 17-32 ; J 19,17-24
5.Mt 27,34-61; Mk 15, 23-47 ; Łk 23,33-56, ; J 19,25-42
1.Mt 28, 1-20 ; Mk 16,1-8 ; Łk 24,1- 12, ; J 20,1-29
2.Mk 16,9-20 ;Łk 24, 50-52 ; Dz 1, 1-11
3.Dz 2, 1-47
4.1 Kor 15, 50-58
5.Ap 3, 20-21; 12, 1-2
Różaniec Święty – o. Szymon Niezgoda, dominikanin: www.rozaniec.sandomierz.opoka.org.pl
Internetowa Róża Żywego Różańca (parafia św. Maksymiliana w Gnieźnie): www.maksymilian.gniezno.opoka.org.pl
Różańcowy Serwis Internetowy: www.rosary.katolik.pl
| na początek strony © 1996–2001 Mateusz |