|
|
|
|
|
Czas pasyjny W kalendarzu liturgicznym Kościoła kluczową rolę odgrywa okres roku kościelnego, zwany czasem pasyjnym. Rozpoczyna się on w Dniu Pokuty i Modlitwy (tzw. Środa Popielcowa, która w bieżącym roku przypadła, podobnie jak w całym chrześcijaństwie zachodnim, 17 lutego) i trwa przez ok. 40 dni -- aż do Wielkiego Tygodnia włącznie. Nazwa czasu pasyjnego jest zapożyczona od słowa pasja, oznaczającego mękę, cierpienie Jezusa Chrystusa, Głowy i Pana Kościoła. Czas pasyjny -- podobnie jak wcześniej Adwent -- jest okresem wewnętrznego wyciszenia, duchowej refleksji, odsunięcia od siebie absorbujących spraw zewnętrznych. Jest to czas pokuty, rozumianej jako opamiętanie, powrót do Boga i Jego Słowa, do społeczności Kościoła -- poprzez ogólną spowiedź i sakrament Komunii Świętej. Podczas czasu pasyjnego nie organizuje się radosnych uroczystości, chrztów bądź ślubów, wzrasta natomiast liczba uczestników nabożeństw niedzielnych oraz tzw. nabożeństw pasyjnych, organizowanych w trakcie tygodnia. |
|
Ewangelicy są nierzadko pytani o to, czy praktykują post. Należy zwrócić uwagę, że praktyka postu znana m. in. w Kościele Prawosławnym lub Rzymskokatolickim, rozumiana jako wstrzymywanie się na pewien czas od określonych potraw lub napoju, jest raczej wtórna wobec biblijnego rozumienia tego pojęcia. Pan Bóg stwierdza: Lecz to jest post, w którym mam upodobanie: że się rozwiązuje bezprawne więzy, że się zrywa powrozy jarzma, wypuszcza na wolność uciśnionych i łamie wszelkie jarzmo, że podzielisz twój chleb z głodnym i biednych bezdomnych przyjmiesz do domu, gdy zobaczysz nagiego, przyodziejesz go, a od swojego współbrata nie obrócisz się. (Księga Izajasza, rozdział 58., wersety 6. i 7.) Post w Kościele Ewangelickim ma zatem przede wszystkim postać etycznej postawy wobec drugiego człowieka; właśnie czas pasyjny, poprzez skupienie, modlitwę i koncentrację na Słowie Bożym, ma umożliwić wierzącym weryfikację postaw, naprawę wyrządzonych innym szkód, wejrzenie w siebie, podjęcie zobowiązania życia na co dzień według wskazań Ewangelii. -- Tym niemniej w niektórych regionach kraju (co wynika z tradycji historycznych bądź rodzinnych) praktykuje się post również jako pewną wstrzemięźliwość wobec napoju i jedzenia. -- Wśród młodego pokolenia coraz częściej upowszechnia się zwyczaj rezygnowania w czasie pasyjnym nie tylko z rozrywki, o czym była mowa wcześniej, lecz także na przykład z używek -- kawy, herbaty -- lub oglądania telewizji, jedzenia słodyczy etc. Zaoszczędzone w ten sposób pieniądze często trafiają do tzw. skarbonek diakonii, wystawianych w parafiach, z których dochód jest przeznaczany przez Kościół na cele charytatywne, m. in. na prowadzenie domów opieki -- a zatem w duchu cytowanego wyżej Słowa Bożego. |
Wielki Tydzień jest obchodzony, podobnie jak w całym chrześcijaństwie zachodnim, według kalendarza gregoriańskiego. Ma on podstawowe znaczenie w roku liturgicznym Kościoła. Nie tylko jako przygotowanie do święta Zmartwychwstania Pańskiego (Wielkiej Nocy). Już Niedziela Palmowa, podczas której wierni wspominają uroczysty wjazd Jezusa Chrystusa do Jerozolimy, jest początkiem kulminacji przeżywania 6-tygodniowego czasu pasyjnego. Zwieńczeniem tego czasu jest Wielki Czwartek i Wielki Piątek. Wielki Czwartek jest w Kościele pamiątką ustanowienia przez Chrystusa Pana Komunii (Wieczerzy) Świętej. W tym dniu odprawiane są nabożeństwa wieczorne, podczas których wspomina się wydarzenie, które miało miejsce w Wieczerniku. Wierzymy, że Komunia Święta jest sakramentem, to znaczy ustanowionym przez naszego Pana widzialnym znakiem niewidzialnej łaski Bożej oraz że -- jak to formułuje ks. Marcin Luter -- jest to prawdziwe ciało i prawdziwa krew Chrystusa Pana, w chlebie i winie i pod postacią chleba i wina przez Słowo Chrystusa nam, chrześcijanom, ku spożywaniu i piciu ustanowione. Na pytanie, co daje takie spożywanie i picie, odpowiadamy: odpuszczenie grzechów. A gdzie jest odpuszczenie grzechów, tam jest i życie wieczne, i zbawienie. Zgodnie z ustanowieniem Chrystusa, Komunia Święta jest udzielana wszystkim wierzącym pod dwiema postaciami. Barwą liturgiczną Wielkiego Czwartku jest biel -- symbol czystości i niewinności. |
|
Wielki Piątek jest największym świętem Kościoła. Tam, gdzie jest to możliwe, odprawia się kilka nabożeństw. W tym dniu milkną dzwony, na ołtarzu i kazalnicy dominuje czerń, krzyż ołtarzowy jest na znak żałoby przesłonięty kirem. Wielki Piątek to pamiątka śmierci Pana Jezusa. Wierni słuchają wyjątków z historii męki i śmierci Zbawiciela. Do tradycji ewangelickiej należy gremialne i rodzinne -- w powadze, ciszy i skupieniu -- przystępowanie do Wieczerzy Pańskiej. Sens teologiczny: Bóg przyjął w sposób doskonały ofiarę Swojego Syna, złożoną za nasze grzechy i dla naszego zbawienia. Przez śmierć Chrystusa, jedyną i niepowtarzalną, jesteśmy pojednani z Bogiem. Darmo otrzymaliśmy życie wieczne i zbawienie. Dary te są nasze, o ile przyswoimy je sobie w wierze. Szatan i świat poprzez śmierć krzyżową Jezusa utracili swoją moc i szansę na ostateczne zwycięstwo w dziejach. Barwą liturgiczną Wielkiego Piątku jest czerń -- symbol śmierci i żałoby. W Wielką Sobotę w niektórych parafiach są odprawiane krótkie nabożeństwa, niekiedy na cmentarzach. Barwą liturgiczną jest czerń. Jest to dzień łączący gorycz i ból pamiątki śmierci Chrystusa z pełnym nadziei oczekiwaniem na radość Zmartwychwstania. |
Święto Zmartwychwstania Pańskiego (Wielkanoc) Kościół obchodzi w ciągu dwóch dni: w niedzielę i poniedziałek. W niedzielę odprawiane jest najpierw nabożeństwo rezurekcyjne, następnie uroczyste nabożeństwo główne ze spowiedzią i Komunią Świętą. Kolorem liturgicznym jest biel. Jest to jedno z najradośniejszych świąt roku kościelnego. Niektóre rodziny podczas tradycyjnych świątecznych posiłków dzielą się jajkiem, składając sobie wzajemnie życzenia. Sens teologiczny: Jezus Chrystus jest Pierwszym i Ostatnim, i żyjącym. On ma klucze (władzę) nad życiem i śmiercią. Po tym jak poprzez nieposłuszeństwo pierwszego człowieka -- Adama -- śmierć wzięła swój początek, tak poprzez śmierć i zmartwychwstanie drugiego Adama -- Chrystusa -- który w posłuszeństwie i doskonale wypełnił wolę Boga Ojca, traci ona swoją ostateczną moc. Nad tymi, którzy wierzą w Chrystusa, śmierć nie ma już władzy; są oni zbawieni -- już tutaj mają życie wieczne. |
W Kościele Ewangelicko-Augsburskim nie są pielęgnowane zewnętrzne tradycje Wielkiego Tygodnia i Wielkiej Nocy, takie jak święcenie palm, pokarmów, budowanie grobów Chrystusowych. W centrum życia wiary i wyznawania stawiamy Pismo Święte, ono zaś milczy na temat zewnętrzności. W tych szczególnych świątecznych dniach staramy się skupić na zwiastowaniu żywego Słowa Bożego oraz porządkowaniu własnego życia przed Bogiem i ludźmi. Ks. Andrzej Dębski
|
|
|
|
